 |
| Đội Quản lý thị trường số 1 đã phát hiện và bóc tách một đường dây sản xuất, kinh doanh hàng hóa xâm phạm quyền nhãn hiệu với số lượng lên tới hơn 18.000 sản phẩm. |
Khi thương mại điện tử trở thành “điểm nóng” vi phạm
Theo báo cáo của lực lượng Quản lý thị trường (QLTT), trong năm 2025, toàn lực lượng đã kiểm tra 27.540 vụ việc, phát hiện và xử lý 23.402 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước gần 372 tỷ đồng, tổng trị giá hàng hóa vi phạm gần 290 tỷ đồng.
Mặc dù số vụ vi phạm giảm 31,76% so với cùng kỳ năm 2024, song điều đáng lo ngại là vi phạm trong môi trường thương mại điện tử tiếp tục gia tăng và diễn biến ngày càng phức tạp, trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với công tác bảo vệ người tiêu dùng hiện nay.
Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử (TMĐT) đang mang lại nhiều tiện ích cho người tiêu dùng, từ đa dạng lựa chọn, giá cả cạnh tranh đến phương thức mua sắm linh hoạt. Tuy nhiên, song hành với tốc độ tăng trưởng nhanh của thị trường số là những rủi ro ngày càng lớn, đặc biệt khi các hành vi gian lận, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng liên tục biến tướng tinh vi, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.
Môi trường số với đặc thù không gian ảo, giao dịch nhanh, phạm vi rộng đã bị nhiều đối tượng lợi dụng để thực hiện các hành vi gian lận. Không chỉ dừng lại ở việc bán hàng không rõ nguồn gốc, một số đối tượng còn tổ chức các hoạt động kinh doanh bài bản, sử dụng hình ảnh, video, giấy tờ pháp lý giả hoặc đã hết hạn nhằm tạo vỏ bọc hợp pháp, đánh lừa người tiêu dùng.
Đáng chú ý, livestream bán hàng trên mạng xã hội đang trở thành kênh tiêu thụ phổ biến của thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng, không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Các sản phẩm này thường được quảng cáo bằng những lời lẽ hấp dẫn như “hàng xách tay”, “đặc sản vùng miền”, “nhà làm”, “sạch 100%”, đánh trúng tâm lý chuộng hàng rẻ, hàng “tự nhiên”, “không qua trung gian” của người tiêu dùng.
Không ít trường hợp còn lợi dụng KOL, KOC để quảng bá sản phẩm, tạo dựng niềm tin giả tạo. Thậm chí, một số gian hàng đăng tải thông tin sai sự thật, sử dụng giấy tờ, bản công bố chất lượng đã hết hạn, bị chỉnh sửa hoặc của thương nhân khác nhằm hợp thức hóa nguồn gốc sản phẩm. Khi xảy ra sự cố, người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn trong việc khiếu nại, truy xuất trách nhiệm, bởi người bán thường thay đổi tài khoản, xóa dấu vết hoặc không có địa chỉ kinh doanh rõ ràng.
Khác với mua sắm truyền thống, giao dịch trên TMĐT khiến người tiêu dùng không thể trực tiếp kiểm tra hàng hóa. Việc đánh giá chất lượng sản phẩm chủ yếu dựa vào hình ảnh, mô tả và lời quảng cáo của người bán. Trong khi đó, các đối tượng vi phạm ngày càng đầu tư kỹ về hình thức, nội dung quảng cáo, khiến người tiêu dùng khó phân biệt thật – giả.
Đặc biệt với mặt hàng thực phẩm, mỹ phẩm, việc sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, không bảo đảm chất lượng có thể gây hậu quả lâu dài cho sức khỏe. Những rủi ro này cho thấy, bảo vệ người tiêu dùng trên môi trường số không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn liên quan trực tiếp đến an toàn cộng đồng.
Nỗ lực của lực lượng QLTT trong “cuộc chiến” trên không gian mạng
Trước thực trạng vi phạm TMĐT gia tăng, lực lượng QLTT đã tăng cường kiểm tra kho hàng, cơ sở chế biến, điểm tập kết, đồng thời giám sát chặt chẽ hoạt động quảng cáo, rao bán trực tuyến. Công tác phối hợp liên ngành với Công an, Hải quan, Y tế và các nền tảng thương mại điện tử được đẩy mạnh nhằm truy xuất nguồn gốc, xác định đối tượng vi phạm và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Bên cạnh hoạt động kiểm tra, xử lý, lực lượng QLTT cũng chú trọng công tác tuyên truyền, cảnh báo người tiêu dùng, đổi mới hình thức theo hướng trực quan, dễ nhận diện hành vi gian lận, giúp người dân nâng cao kỹ năng mua sắm an toàn trên môi trường số.
Song song với đó, trong năm 2025, lực lượng QLTT tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật; tăng cường bồi dưỡng, tập huấn, hướng dẫn kỹ năng, nghiệp vụ cho cán bộ, nhất là các kỹ năng phát hiện vi phạm TMĐT. Việc nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các lực lượng chức năng và hoàn thiện chính sách pháp luật cũng được xác định là giải pháp lâu dài, góp phần thống nhất nhận thức, cách làm trong toàn lực lượng.
Từ thực tiễn công tác kiểm tra, xử lý vi phạm cho thấy, bên cạnh việc hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường kiểm soát TMĐT, ý thức cảnh giác của người tiêu dùng giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
Người tiêu dùng cần thận trọng với những quảng cáo “quá hoàn hảo”, ưu tiên lựa chọn gian hàng có thông tin rõ ràng, kiểm tra kỹ phản hồi, đánh giá và không dễ dàng tin vào các lời cam kết thiếu cơ sở. Đồng thời, khi phát hiện dấu hiệu vi phạm, cần kịp thời phản ánh tới cơ quan chức năng để góp phần làm trong sạch môi trường kinh doanh số.
Công lý
