Mười năm là một khoảng thời gian không dài trong đời sống một doanh nghiệp, nhưng đủ để nhìn lại hành trình khởi đầu gian khó, những nỗ lực bền bỉ và những thành quả tự hào. Nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập Công ty CP Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum, phóng viên đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Duyên - Nguyên Chủ tịch HĐQT, người đặt những viên gạch đầu tiên cho sự ra đời của Công ty, và ông Trần Đức An - Chủ tịch HĐQT đương nhiệm, người đang dẫn dắt doanh nghiệp bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ.

“Khoảnh khắc đặt những cây sâm đầu tiên, tôi vừa run vừa hạnh phúc”

Bà Nguyễn Thị Duyên, Nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum

*Khi nhớ lại những ngày đầu thành lập, đâu là khoảnh khắc khiến bà xúc động nhất?

Những ngày đầu tiên, chúng tôi bắt đầu với vô vàn khó khăn: nguồn vốn hạn hẹp, nhân lực am hiểu chuyên môn về sâm gần như không có. Thách thức còn nhân lên bởi điều kiện tự nhiên khắc nghiệt trên vùng cao, nơi giống cây quý hiếm và khó tính này không dễ dàng sinh trưởng.

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất lúc bấy giờ không phải là kỹ thuật, mà chính là việc gây dựng niềm tin. Thị trường khi ấy còn rất manh mún, không nhiều người nhìn thấy tiềm năng kinh tế thực sự của Sâm Ngọc Linh. Phải mất nhiều năm kiên trì, chúng tôi mới từng bước chứng minh được đây thực sự là "quốc bảo", một báu vật không chỉ của riêng Kon Tum mà của cả Việt Nam. Chỉ đến khi sản phẩm được thị trường công nhận và niềm tin bắt đầu lan tỏa, những khó khăn ấy mới dần được tháo gỡ.

Thách thức lớn nhất: Vốn, nhân lực và niềm tin

* Khó khăn lớn nhất của công ty trong giai đoạn khởi đầu là gì?

Trong những ngày đầu khởi nghiệp, chúng tôi đối mặt với muôn vàn thách thức: nguồn vốn hạn hẹp, đội ngũ chuyên môn về sâm hầu như không có. Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt khiến việc trồng và chăm sóc loài cây vốn đã khó tính này càng thêm gian nan. Nhưng trở ngại lớn nhất không nằm ở kỹ thuật, mà ở chính niềm tin. Khi ấy, giá trị kinh tế của sâm Ngọc Linh chưa được nhiều người thừa nhận, thị trường tiêu thụ vô cùng hạn hẹp. Chúng tôi đã phải kiên trì suốt nhiều năm để chứng minh đây thực sự là "quốc bảo", là tài sản quý giá không chỉ của Kon Tum mà của cả Việt Nam. Chỉ khi sản phẩm dần được thị trường đón nhận, niềm tin được gây dựng, những khó khăn mới thực sự được tháo gỡ.

Khởi nghiệp từ khát vọng nâng tầm sâm Việt

*Vì sao bà chọn sâm Ngọc Linh để khởi nghiệp?

Sâm Ngọc Linh không đơn thuần là một loài thực vật - đó là một kỳ quan dược liệu của tự nhiên ban tặng cho Việt Nam. Các nghiên cứu khoa học đã khẳng định hàm lượng Saponin - hoạt chất quý giá - trong Sâm Ngọc Linh không chỉ sánh ngang, mà ở một số khía cạnh còn vượt trội so với các dòng sâm nổi tiếng trên thế giới. Điều làm nên giá trị đặc biệt, chính là "bản sắc sinh học" độc đáo, được tạo hóa chắt lọc từ điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của dãy Trường Sơn hùng vĩ.

Chính sự độc bản ấy đã thôi thúc tôi nuôi dưỡng một niềm tin mãnh liệt: nếu có một chiến lược bài bản và sự kiên định, Việt Nam hoàn toàn có thể định vị Sâm Ngọc Linh trở thành một thương hiệu "quốc sâm" đỉnh cao, tự tin cạnh tranh trong phân khúc thượng hạng toàn cầu, sánh vai cùng sâm Hàn Quốc hay Nhật Bản

10 năm - thành quả từ giấc mơ và niềm tin

*Sau 10 năm nhìn lại, điều gì khiến bà tự hào nhất?

Tôi tự hào khi Công ty đã xây dựng được vùng trồng sâm quy mô lớn, đạt chuẩn chỉ dẫn địa lý. Điều đó không chỉ mang lại uy tín thương hiệu, mà còn tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động, đặc biệt là bà con Xơ Đăng.

Sản phẩm sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông đã có chỗ đứng trên thị trường, bước đầu khẳng định vị thế trong phân khúc cao cấp. Tôi hạnh phúc vì Công ty không chỉ là một doanh nghiệp, mà còn trở thành niềm tự hào của Kon Tum và cả nước.

Lời nhắn gửi thế hệ kế thừa

* Nếu gửi lời chúc mừng 10 năm thành lập công ty hôm nay, bà muốn nhấn mạnh điều gì?

Tôi chỉ mong tập thể giữ vững tinh thần khởi nghiệp ban đầu là kiên định, đoàn kết, sáng tạo. Con đường phía trước chắc chắn còn nhiều thử thách, nhưng tôi tin rằng, với niềm tin và ý chí, trong 10 hay 20 năm tới, thương hiệu Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông sẽ vươn ra thế giới, trở thành biểu tượng dược liệu đầy tự hào của Việt Nam.

“10 năm mới chỉ là khởi đầu”

Nếu nguyên Chủ tịch Nguyễn Thị Duyên là người đặt những viên gạch nền móng, thì ông Trần Đức An, thạc sĩ kinh tế, Kỷ lục gia, Giám đốc điều hành, Chủ tịch HĐQT hiện nay là người tiếp nối và mở rộng con đường ấy bằng tinh thần khởi nghiệp đầy bản lĩnh. Từng trải qua những thất bại trong giai đoạn đầu, ông An không bỏ cuộc, mà lấy đó làm động lực để kiên trì theo đuổi khát vọng đưa Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông trở thành thương hiệu mạnh.

Năm 2024, ông Trần Đức An gây tiếng vang khi xác lập kỷ lục Việt Nam với bình rượu sâm Ngọc Linh cao nhất Việt Nam, cao 2,4 mét, chứa 10kg sâm Ngọc Linh từ 8–15 năm tuổi. Kỷ lục này không chỉ là sự khẳng định thương hiệu mà còn là cách ông gửi gắm thông điệp: “Sâm Ngọc Linh không chỉ là sản phẩm dược liệu, mà còn là biểu tượng văn hóa, niềm tự hào của dân tộc.”

Với ông An, phát triển Sâm Ngọc Linh không đơn thuần là câu chuyện kinh doanh. Đó là hành trình kế thừa tri thức bản địa của đồng bào Xơ Đăng, gắn với di sản văn hóa phi vật thể, và đồng thời là sứ mệnh đưa quốc bảo Việt vươn tầm quốc tế.

*Nhìn lại hành trình 10 năm, theo ông đâu là dấu ấn quan trọng nhất làm nên vị thế hôm nay?

Sau 10 năm, bài học lớn nhất của chúng tôi là: Thành công bền vững không đến từ một dự án, mà từ một mô hình.

Vì thế, dấu ấn quan trọng nhất không chỉ là vùng nguyên liệu quy mô tại Tu Mơ Rông, mà là việc chúng tôi đã chứng minh được tính hiệu quả của mô hình liên kết "ba nhà". Đây chính là "bộ gen" cho sự phát triển: Khoa học tạo ra chất lượng, Doanh nghiệp tạo ra thị trường, và Cộng đồng tạo ra sự bền vững về văn hóa và xã hội.

Sự tin tưởng từ xã hội chính là hệ quả tất yếu của một mô hình đúng đắn, giúp vị thế tiên phong của chúng tôi ngày càng được vững chắc.

Kế thừa và đổi mới để phát triển

*Trong quá trình kế thừa, làm thế nào để vừa giữ tinh thần khởi nghiệp, vừa đổi mới theo bối cảnh mới?

Về chuyện kế thừa và đổi mới, tôi quan niệm rất rõ: Giữ lấy cái cốt, thay đổi cái cách.

Cái cốt mà chúng tôi kiên định chính là sứ mệnh ban đầu: kinh doanh Sâm Ngọc Linh trước hết là để bảo tồn và phát huy "quốc bảo" của Việt Nam, lợi nhuận là hệ quả tất yếu đi sau. Đó là la bàn cho mọi quyết định của chúng tôi.

Cái cách thì phải linh hoạt. Chúng tôi đầu tư mạnh vào công nghệ để nâng cao chất lượng từ khâu trồng đến khâu chế biến. Chúng tôi đổi mới tư duy quản trị, cách tiếp thị và xây dựng thương hiệu để không chỉ bắt kịp, mà còn dẫn dắt thị trường.

Tinh thần khởi nghiệp, với tôi, không phải là một thứ để nhìn lại. Nó là thứ chúng tôi nuôi dưỡng hàng ngày bằng những đột phá cụ thể và một tầm nhìn dài hạn.

Chiến lược vươn tầm quốc tế

*Ông có thể chia sẻ chiến lược đưa sâm Ngọc Linh thành thương hiệu quốc gia, vươn ra thế giới?

Chúng tôi đang chuẩn hóa quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế. Song song đó, công ty đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, công bố quốc tế để chứng minh giá trị dược liệu.

Một chiến lược quan trọng là xây dựng thương hiệu quốc gia - định vị sâm Ngọc Linh như biểu tượng mới của ngành dược liệu Việt Nam. Chúng tôi mở rộng hợp tác quốc tế, tham gia hội chợ dược liệu toàn cầu, đầu tư vào bao bì hiện đại, minh bạch nguồn gốc để đáp ứng thị hiếu toàn cầu.

Cộng đồng - trụ cột cho sự phát triển

*Vai trò của đồng bào Xơ Đăng và cộng đồng địa phương trong hành trình phát triển thế nào, thưa ông?

Họ chính là “người giữ hồn” cho cây sâm. Không ai hiểu rừng, hiểu núi bằng họ. Bà con đồng bào vừa là lực lượng lao động nòng cốt, vừa là người bảo vệ từng gốc sâm. Nhờ vậy, chúng tôi có thể xây dựng mô hình “cộng đồng cùng phát triển”, gắn sản xuất với bảo tồn văn hóa bản địa.

Đây chính là giá trị bền vững nhất: doanh nghiệp phát triển, cộng đồng cũng đi lên.

Thông điệp gửi gắm ở chặng đường mới

Nhân kỷ niệm 10 năm, ông muốn gửi thông điệp gì?

Tôi muốn tri ân khách hàng, đối tác, chính quyền và bà con những người đồng bào tại vùng trồng đã đồng hành cùng chúng tôi. Quan trọng hơn, tôi muốn nhấn mạnh rằng 10 năm chỉ là khởi đầu.

Hành trình phía trước không chỉ là con đường phát triển của một doanh nghiệp, mà đã trở thành sứ mệnh chung - nâng tầm dược liệu Việt, kiến tạo di sản cho thế hệ tương lai. Với sự đồng hành của quý vị, chúng tôi tin tưởng sâu sắc rằng: Sâm Ngọc Linh sẽ không dừng lại ở việc chinh phục thị trường trong nước, mà còn trở thành biểu tượng quốc tế về chất lượng và giá trị của dược liệu Việt Nam, góp phần đưa hình ảnh đất nước ta tỏa sáng trên bản đồ y dược thế giới.