Botulinum là một trong những độc tố mạnh nhất được nhân loại ghi nhận, sinh ra từ vi khuẩn kỵ khí C. botulinum. Liều có thể gây tử vong ở người được y văn ghi nhận là 1 mcg. Ở điều kiện bình thường, vi khuẩn này không thể tồn tại, nhưng nó có thể thích nghi và tạo ra các bào tử, tức vỏ bọc để vi khuẩn ngủ đông. Khi gặp môi trường yếm khí (không có không khí), C. botulinum sẽ tái hoạt, phá vỏ bao bào tử để sản sinh ra chất độc gọi là botulinum. Như vậy, khả năng bị nhiễm vi khuẩn này ở khắp mọi nơi, mọi lúc.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, vi khuẩn Clostridium botulinum và một số loài vi khuẩn Clostridium khác cùng loại là các vi khuẩn kỵ khí bắt buộc, tức là chỉ có thể sống và phát triển trong điều kiện thiếu không khí (chính là các điều kiện lưu hoặc bảo quản thực phẩm như các dạng bao gói đóng kín như bao túi nhựa, nylon,…hoặc các dạng đóng chai lọ, hũ, bình, hộp,…), kết hợp các yếu tố thuận lợi khác. Vậy loại vi khuẩn “khó sống” này tồn tại như thế nào trong môi trường, theo bác sĩ Nguyên, để tồn tại, không bị chết trong không gian mở có nhiều không khí, vi khuẩn này đã tạo ra lớp vỏ bọc rất kín bao bọc cơ thể vi khuẩn, rất chắc chắn, bền vững chống chọi với hầu hết các điều kiện khắc nghiệt bên ngoài.
"Biểu hiện của nhiễm độc botulinum là người bệnh bị liệt mà cảm giác vẫn bình thường, liệt có thể nhẹ từ mức yếu mỏi đến nặng là liệt hoàn toàn tất cả các cơ của cơ thể. Liệt cũng đặc trưng là bắt đầu từ các cơ vùng đầu mặt cổ sau đó lan xuống chân tay (bắt đầu thường mi mắt bị sụp không đóng kín, đau họng, khó nói, nói ngọng,… sau đó khó thở và cuối cùng đến liệt chân tay). Nhịp tim có xu hướng không nhanh (thậm chí nhịp tim chậm), huyết áp dễ tụt, bụng dễ chướng và táo bón. Nguyên nhân tử vong chính là do liệt các cơ thở dẫn tới ngừng thở hoặc suy hô hấp", bác sĩ Nguyên cho hay.
Độc tố botulinum chỉ gây tổn thương các dây thần kinh, không trực tiếp ảnh hưởng tới não, nên nếu người bị ngộ độc được cấp cứu kịp thời, hỗ trợ hô hấp đầy đủ thì mặc dù liệt có thể hoàn toàn, bất động, thậm chí được cho là “hôn mê”, “mất não” thì thực ra vẫn tỉnh táo. Bệnh nhân vẫn biết và nhận thức và nghe thấy chung quanh bình thường (chỉ có thể làm điện não đồ mới có thể xác định tình trạng này). Tuy nhiên, bác sĩ Nguyên nhấn mạnh, điểm đặc biệt là độc tố botulinum có bản chất là protein, nên khi đun nấu sôi thông thường sẽ nhanh chóng phá hủy độc tố này.
Theo ViệtQ