Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư Hướng dẫn giám sát giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán (TTCK).
Theo dự thảo thông tư, chủ thể giám sát bao gồm: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN); Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam; các công ty con của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam bao gồm Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, Sở giao dịch chứng khoán TP. HCM; Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (TCTLKCK); công ty con của TCTLKCK thực hiện chức năng bù trừ và thanh toán chứng khoán.
Ngoài ra còn có các thành viên giao dịch chứng khoán của các công ty con, ngoại trừ thành viên giao dịch đặc biệt là các ngân hàng thương mại trên TTCK phái sinh và thị trường trái phiếu Chính phủ.
Trên cơ sở báo cáo của các thành viên giao dịch, Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con, TCTLKCK và công ty con của TCTLK, kết quả giám sát tại UBCKNN và các nguồn thông tin khác tiến hành phân tích, UBCKNN sẽ làm rõ dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về chứng khoán và TTCK của các giao dịch nghi vấn để có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời theo quy định.
UBCKNN cũng thực hiện giám sát hoạt động của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con trong việc tổ chức và giám sát các giao dịch chứng khoán tại từng khu vực thị trường được giao quản lý, vận hành.
Đồng thời giám sát hoạt động của TCTLKCK và công ty con của TCTLKCK trong việc quản lý và giám sát tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ/việc nộp ký quỹ yêu cầu theo từng tài khoản của nhà đầu tư đối với thị trường chứng khoán phái sinh, thành viên bù trừ đối với thị trường chứng khoán cơ sở.
Cùng với đó, chủ trì, phối hợp với Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con, thành viên giao dịch, TCTLKCK và công ty con của TCTLKCK phân tích, làm rõ các giao dịch có khả năng tác động đến TTCK nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư, đảm bảo tính ổn định của thị trường.
Thêm vào đó, giám sát việc cung cấp dịch vụ liên quan đến giao dịch chứng khoán của các đối tượng khác theo quy định.
Các chủ thể giám sát khác cũng được phân công các nhiệm vụ giám sát phù hợp.
Dự thảo Thông tư cho biết hoạt động giám sát giao dịch chứng khoán được tiến hành dựa trên thông tin từ nhiều nguồn, bao gồm:
Đầu tiên là báo cáo giám sát, báo cáo phục vụ công tác giám sát của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con, thành viên giao dịch, TCTLKCK và công ty con của TCTLKCK, thành viên của TCTLKCK.
Thứ hai là báo cáo của các tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch. Thứ ba là báo cáo, thông tin phản ánh của các tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch trên TTCK.
Đáng chú ý còn có các nguồn tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, tin đồn liên quan đến giao dịch chứng khoán.
Theo định nghĩa của Bộ Tài chính, tin đồn là thông tin có thực hoặc không có thực, chưa có căn cứ để kiểm chứng tại thời điểm phát tin liên quan đến tổ chức niêm yết/đăng ký giao dịch, chứng khoán hoặc giao dịch chứng khoán diễn ra trên TTCK.
UBCKNN sẽ kiểm tra bất thường đối với các đối tượng giám sát thông qua việc phát hiện các giao dịch nghi vấn theo báo cáo của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con, thành viên giao dịch, TCTLKCK và công ty con của TCTLKCK, thành viên của TCTLKCK và của các tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch và cung cấp các dịch vụ giao dịch chứng khoán trên TTCK.
Dự thảo thông tư cho biết, các tổ chức và cá nhân tham gia giao dịch chứng khoán, cung cấp dịch vụ giao dịch chứng khoán có nghĩa vụ về cung cấp thông tin và giải trình theo yêu cầu của UBCKNN, Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và các công ty con, TCTLKCK và công ty con, cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật khi được yêu cầu.
Ngân hàng thương mại cung cấp dịch vụ mở tài khoản tiền đầu tư chứng khoán cho nhà đầu tư có trách nhiệm cung cấp thông tin về số dư tài khoản tiền của khách hàng theo yêu cầu của UBCKNN và các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Ngân hàng giám sát có trách nhiệm cung cấp số liệu liên quan đến hoạt động đầu tư, giao dịch chứng khoán của quỹ đầu tư mà ngân hàng thực hiện giám sát theo yêu cầu của UBCKNN và các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Trường hợp tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch chứng khoán, cung cấp dịch vụ giao dịch chứng khoán không phối hợp, hợp tác sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật về chứng khoán và TTCK và các quy định khác của pháp luật hiện hành.
