Viện Di truyền y học (TP.HCM) vừa nghiên cứu và phát triển một ứng dụng mang tên K-TRACK. Đây là ứng dụng lâm sàng chung cho 5 loại ung thư vú, phổi, gan, dạ dày và đại trực tràng, giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và theo dõi tái phát ung thư thông qua phát hiện tồn dư tối thiểu của khối u.
Theo Viện Ung thư quốc gia Hoa Kỳ, kể cả sau khi được phẫu thuật triệt căn, khả năng cao vẫn có một lượng tế bào ung thư tồn tại trong cơ thể (gọi là tồn dư tối thiểu của khối u) tạo thành các loại tái phát khác nhau như tái phát cục bộ, tái phát khu vực, tái phát xa (ung thư đã di căn).
Thống kê cho thấy, 30-55% người mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ (loại ung thư phổi phổ biến nhất) sẽ tái phát. Với ung thư phổi có tế bào nhỏ, tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn với 7/10 trường hợp tái phát trong vòng 1-2 năm sau phẫu thuật.
Còn nguy cơ tái phát xa với ung thư vú dao động từ 10-41% trong thời gian 5-20 năm sau khi ngừng trị liệu. Tỷ lệ tái phát với ung thư dạ dày- một trong những loại ung thư gây tử vong cao nhất thế giới là 60-70% trong 2 năm kể từ khi thực hiện phẫu thuật triệt căn.
Chính vì vậy, người bệnh cần được chăm sóc chặt chẽ sau phẫu thuật. Bác sĩ cần theo dõi quá trình đáp ứng điều trị với từng cá nhân người bệnh, từ đó phát hiện sớm ung thư tái phát, tiên lượng và có phương án điều trị kịp thời, giúp cải thiện chất lượng và thời gian sống của bệnh nhân.
 |
| -- Tăng cơ hội sống nhờ ứng dụng phát hiện sớm khả năng di căn của 5 loại ung thư. Ảnh minh họa |
Hiện nay, các phương pháp thường dùng tầm soát và theo dõi trong điều trị ung thư như CT scan, MRI, PET, nội soi, scan, nhũ ảnh, X-quang... chủ yếu là xét nghiệm hình ảnh học, nên bị giới hạn trong việc phát hiện dấu vết của ung thư khi khối u còn rất nhỏ, chưa thể nhìn thấy bằng mắt thường. Nếu bị bỏ sót, nó vẫn có thể tiếp tục tăng sinh và gây ra ung thư tái phát.
Theo Viện Di truyền y học, ứng dụng K-TRACK là phương pháp khảo sát tồn dư tối thiểu của khối u ở các cơ quan gồm vú, phổi, gan, dạ dày và đại trực tràng, cung cấp thêm thông tin, bổ trợ cho các phương pháp theo dõi tái phát đang được sử dụng.
K-TRACK hoạt động thông qua giải trình tự mẫu mô khối u và mẫu máu của bệnh nhân sau thời điểm phẫu thuật triệt căn 2-4 tuần.
Ứng dụng này phân tích các đặc điểm riêng biệt của mẫu mô để tìm ra 5-6 loại đột biến sinh dưỡng đặc trưng nhất, sau đó tiến hành tách chiết các đoạn DNA mang đột biến và giải trình tự thế hệ mới tại độ phủ sâu lớn gấp 10.000 lần. Từ đó giúp phát hiện có hay không sự tồn tại của DNA ngoại bào được phóng thích từ khối u vào máu (ctDNA).
Với ưu điểm về độ nhạy cao, độ đặc hiệu tuyệt đối 100% cùng việc tích hợp khảo sát đột biến cho điều trị đích, ứng dụng giúp hỗ trợ bác sĩ quyết định, theo dõi hiệu quả điều trị, tiên lượng và tầm soát sớm tái phát di căn ở giai đoạn sau phẫu thuật của bệnh nhân ung thư tốt hơn.
Theo các chuyên gia y tế, việc phát hiện và chẩn đoán bệnh ung thư hầu như bao giờ cũng muộn. Khi phát hiện và chẩn đoán xác định rõ ràng, cụ thể, người bệnh thường ở vào giai đoạn cuối; ngoài khối u được phát hiện đã phát sinh thêm tình trạng nổi hạch vùng và di căn đi nơi khác làm cho tiên lượng bệnh khá tồi tệ. Vì vậy, việc phát hiện và chẩn đoán sớm bệnh ung thư có ảnh hưởng quyết định rất lớn đến thái độ xử trí biện pháp can thiệp, kết quả điều trị và tiên lượng bệnh; có nghĩa là ung thư chẩn đoán sớm sẽ giúp việc điều trị có kết quả.
Tầm quan trọng và yêu cầu cần thiết của việc chẩn đoán xác định sớm ung thư phải được các nhà khoa học cũng như cộng đồng quan tâm trong khi yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư đã và đang tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của con người thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau.
