Kiểm toán Nhà nước vừa ban hành kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và quản lý sử dụng vốn đầu tư các dự án BT thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP Hồ Chí Minh. Đoàn kiểm toán đã tiến hành kiểm toán dự án đầu tư xây dựng (ĐTXD) 4 tuyến đường chính và dự án đầu tư xây dựng Thủ thiêm 2 theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).
Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước đánh giá UBND TP.HCM, các sở ngành, nhà đầu tư và các đơn vị liên quan có nhiều cố gắng trong triển khai thực hiện, điều hành quản lý dự án, bước đầu đã hoàn thành các công trình, hạng mục theo hồ sơ thiết kế được duyệt trong phạm vi mặt bằng đã được giao cho nhà đầu tư.
Đến năm 2018, Dự án ĐTXD 4 tuyến đường chính đã đưa vào khai thác một số đoạn đường thuộc tuyến R2, R3 và R4 đem lại những kết quả nhất định về phân luồng, giảm ùn tắc giao thông trên các tuyến đường đi từ Quận 2, Quận Bình Thạnh vào Quận 1 và ngược lại.
Dự án ĐTXD cầu Thủ Thiêm 2 đến tháng 6/2020 đã hoàn thành hơn 60% khối lượng công việc (theo cam kết của Nhà đầu tư nếu cơ quan NNCTQ bàn giao mặt bằng đúng tiến độ sẽ hoàn thành hạng mục cầu chính vào cuối năm 2020), tiến tới đồng bộ hóa kết nối các tuyến đường huyết mạch quan trọng của trung tâm Thành phố; tăng cường cảnh quan đô thị và hình thành mục tiêu của Khu đô thị Thủ Thiêm.
Bên cạnh những mặt đạt được, theo KTNN cũng chỉ rõ tiến độ các dự án BT chậm hơn rất nhiều so với hợp đồng đã ký, nguyên nhân chính là do vướng giải phóng mặt bằng. Kiểm toán Nhà nước đã đề nghị UBND TP HCM chỉ đạo UBND Quận 1, UBND Quận 2, Ban Quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông, Ban Quản lý đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm và các đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng, hoàn thành việc giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, sớm bàn giao cho nhà đầu tư thi công hoàn thành các dự án BT.
Trước tình trạng trên, KTNN đề nghị UBND TPHCM quan tâm, chỉ đạo thực hiện việc xác nhận khối lượng, giá trị hạng mục hoàn thành để thanh toán theo quy định của hợp đồng BT. Đối với dự án 4 tuyến đường, giá trị khối lượng hoàn thành của dự án đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là 3.007,5 tỷ đồng nhưng Thành phố mới cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Nhà đầu tư tương ứng giá trị 1.841,4 tỷ đồng; đối với dự án cầu Thủ Thiêm 2 đến nay khối lượng hoàn thành của dự án đã đạt hơn 60% giá trị nhưng Nhà đầu tư chưa được xác nhận khối lượng và giá trị để thực hiện việc cấp chứng nhận Quyền sử dụng đất.
“Việc chậm thanh toán có thể dẫn đến phát sinh chi phí của dự án theo quy định của Hợp đồng BT đã ký kết” – KTNN khuyến cáo.
Dự án bị đội hơn 350 tỷ đồng… có “lỗi” của thành phố
Theo kết luận kiểm toán, tại dự án 4 tuyến đường chính, tại thời điểm nhà đầu tư trình phê duyệt tổng mức đầu tư (TMĐT), Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh chưa ban hành chỉ số giá xây dựng của năm 2012 nên chi phí trượt giá được tính theo chỉ số giá bình quân từ năm 2007 đến năm 2011.
Song đến thời điểm UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt TMĐT (tổng mức đầu tư được phê duyệt của dự án 4 tuyến đường chính là 12.182 tỷ đồng), Sở Xây dựng TPHCM đã ban hành chỉ số giá năm 2012 nhưng không kịp thời cập nhật để tính lại chi phí dự phòng trượt giá làm tăng 350,91 tỷ đồng. Tuy nhiên, KTNN xác định khoản chi phí nêu trên đã được loại trừ ngay trong Tổng vốn đầu tư của Hợp đồng BT theo cơ chế thanh toán đồng thời được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận nên không ảnh hưởng đến việc cân đối thanh toán khi ký Hợp đồng BT và giá trị quyết toán dự án hoàn thành.
Tại kết luận của KTNN cũng làm rõ nội dung mà TTCP đã đề cập trước đó liên quan đến phần khảo sát không kỹ dẫn đến tăng chi phí đầu tư xử lý nền đất yếu 481,3 tỷ đồng trong TMĐT.
Về vấn đề này, KTNN xác định, việc lập TMĐT thì chi phí xây dựng được tính theo khối lượng chủ yếu từ thiết kế cơ sở, các khối lượng khác dự tính và giá xây dựng phù hợp với thị trường theo quy định tại Nghị định 112/2009/NĐCP. Đồng thời, trong quá trình triển khai thực hiện ở bước thiết kế bản vẽ thi công, các đơn vị có liên quan đã đưa ra phương án xử lý nền đất yếu phù hợp và tiết kiệm được chi phí trên theo ý kiến chỉ đạo của UBND TPHCM tại Quyết định số 5872/QĐ-UBND ngày 28/10/2013.
Kiến nghị xử lý tài chính hàng trăm tỷ đồng
Ngoài ra, kết quả kiểm toán cũng có ý kiến: “đối với đường giao thông cấp I (tuyến R1) và đường giao thông cấp II (Tuyến R2, R3, R4) thì chi phí được đề cập tính suất đầu tư trong Tổng mức đầu tư của dự án không cao hơn suất đầu tư công bố của Bộ Xây dựng năm 2013 (tổng chi phí các hạng mục trong Tổng mức đầu tư của dự án chưa được đề cập trong suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 3.860 tỷ đồng chiếm 60,12% và các hạng mục giao thông của dự án so với suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 2.561 tỷ đồng chiếm 39,88% trong chi phí xây dựng của TMĐT (nền, mặt đường 552,6 tỷ đồng; cầu 2.008 tỷ đồng)”…
Cùng với kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo các cơ quan, sở, ngành liên quan khẩn trương hoàn thành công việc GPMB, di dời hạ tầng kỹ thuật, sớm bàn giao cho Nhà đầu tư thi công hoàn thành công trình Dự án ĐTXD 04 tuyến đường chính và Dự án ĐTXD cầu Thủ Thiêm 2, KTNN cũng yêu cầu xử lý về mặt hàng trăm tỷ đồng.
Cụ thể, đối với dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc (khu chức năng số 3 và số 4) và hoàn thiện đường trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ), KTNN kiến nghị xử lý về tài chính là 72,7 tỷ đồng; xử lý khác 85,1 tỷ đồng.
Đối với dự án cầu Thủ Thiêm 2, KTNN kiến nghị giảm thanh toán cho nhà thầu 3,8 tỷ đồng; giảm giá trị hợp đồng còn lại 4 tỷ đồng; hoàn thiện thủ tục theo quy định để thanh toán 11,9 tỷ đồng; giảm giá trị dự toán 25,6 tỷ đồng.
Đối với dự án 4 tuyến đường chính, KTNN kiến nghị giảm thanh toán cho nhà thầu 17,5 tỷ đồng; giảm giá trị các hợp đồng còn lại 1,6 tỷ đồng; hoàn thiện thủ tục theo quy định để thanh toán chi phí phát sinh 50,5 tỷ đồng; giảm giá trị dự toán 86,3 tỷ đồng; giảm giá trị hợp đồng đối với khối lượng không thực hiện 254,9 tỷ đồng (do điều chỉnh quy hoạch nên phạm vi phần đường trên tuyến R1 chuyển thành cầu cạn qua dự án Quảng trường Trung tâm và sẽ bổ sung dự toán thay thế; một phần khối lượng không thực hiện so với dự toán ban đầu nhằm phù hợp với điều kiện thực tế của dự án); hoàn thiện thủ tục để thanh toán 11,9 tỷ đồng; hoàn thiện thủ tục đối với giá trị của các hợp đồng còn lại 37 tỷ đồng.
