Giới trẻ đang là “mồi ngon” của thuốc lá điện tử?
Trong những năm gần đây, việc mua, bán thuốc lá điện tử chủ yếu diễn ra trên internet, mạng xã hội và nhằm chính vào đối tượng thanh, thiếu niên. Để thu hút người sử dụng, thuốc lá điện tử được quảng cáo là “thế hệ mới” có tác dụng cai nghiện thuốc lá truyền thống, không gây hại; tạo xu hướng thời thượng cho sản phẩm… kích thích nhu cầu sử dụng loại thuốc lá ngày càng gia tăng.
Thuốc lá điện tử đang có xu hướng tăng mạnh những năm gần đây.
Ở Việt Nam, báo cáo kết quả điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (GATS 2015) đã cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 1,1% và chiếm 0.2% số người hiện đang sử dụng thuốc lá truyền thống.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử ở Việt Nam đang ngày một gia tăng ở các thành phố lớn, đặc biệt là với nhóm có mức sống khá và nhóm giới trẻ.
Kết quả điều tra sức khỏe học đường năm 2019 cho biết, có đến 2,6% học sinh trong độ tuổi từ 13-17 hút thuốc lá điện tử. Trong đó, học sinh 15-17 tuổi có tỉ lệ hút thuốc lá điện tử khá cao là 3,1%. Tỉ lệ này ở nam học sinh 15-17 tuổi là 4,8% và nữ học sinh là 1,4%.
Một nghiên cứu cũng cho thấy, những người trẻ tuổi đã thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 3,5 lần so với nhóm người không dùng thuốc lá điện tử.
Thuốc lá điện tử hiện nay đang hướng tới đối tượng trẻ tuổi, nên các chuyên gia y tế cảnh báo, sẽ rất nguy hại nếu giới trẻ tập tành hút thuốc lá điện tử vì lầm tưởng sản phẩm này không độc hại. Thậm chí còn là con đường dẫn đến việc họ sẽ chuyển sang hút thuốc lá truyền thống vì giá rẻ, bày bán khắp nơi, đáp ứng nhu cầu nghiện nicotine.
Thực tế, khảo sát nhanh tại một số trường học, địa điểm vui chơi trên địa bàn Hà Nội không khó để bắt gặp những người trẻ đang còn là học sinh, sinh viên hút thuốc lá điện tử, trong số đó có không ít các trường hợp vẫn còn mặc bộ quần áo đồng phục trên người.
Khi được hỏi về việc sử dụng thuốc lá điện tử, Nguyễn Anh T (15 tuổi) đang là học sinh một trường THCS trên địa bàn quận Hoàng Mai, Hà Nội vô tư cho biết: “Em nghĩ thuốc lá điếu truyền thống mới chứa nhiều chất độc gây hại, chứ thuốc lá điện tử toàn là tinh dầu hoa quả, mùi thơm dễ chịu không có chất độc đâu ạ. Các bạn em hút nhiều lắm, hút chơi như em không nghiện được”.
Tuy nhiên, từ hút chơi đến con đường nghiện của rất nhiều thanh thiếu niên cũng rất ngắn. “Lúc đầu em thử vì tò mò, để giống với bạn bè nhưng dùng dần rồi thấy quen, hôm nào không dùng thì có cảm giác nhạt miệng”, đó là lời tâm sự của một cậu nam sinh khác khi trả lời câu hỏi của PV về tác hại của thuốc lá điện tử.
Thuốc lá điện tử đang âm thầm tấn công giới trẻ.
Trước thực trạng này, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế cho rằng, các sản phẩm thuốc lá đang nhắm vào giới trẻ để tạo ra một thế hệ nghiện thuốc lá mới. Các sản phẩm này gây ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và cả những người hút thuốc lá; đặc biệt là nguy cơ tiềm ẩn sử dụng ma túy và các chất kích thích khác.
“Nếu cho phép lưu hành các sản phẩm thuốc lá điện tử sẽ làm gia tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá do có thêm sự lựa chọn giữa thuốc lá điện tử và thuốc lá truyền thống hoặc cả 2 loại cho người tiêu dùng; gây khó khăn cho việc thực hiện mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá”, bà Hương cho biết thêm.
Thuốc lá điện tử không gây hại… là trò lừa?
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khẳng định, nicotine có trong thuốc lá điện tử gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe người hút và người bị phơi nhiễm. Chất này còn gây ra biến chứng bất thường ở trẻ sơ sinh như đột tử, giảm thính lực, ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ. Tổ chức y tế thế giới (WHO) kết luận thuốc lá điện tử không giúp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá.
Theo ThS. Nguyễn Tuấn Lâm - Cán bộ Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam: “Thuốc lá điện tử có 15.000 loại hương vị, có nguy cơ trộn cả chất ma túy, người hút dễ phơi nhiễm các chất độc gây bệnh ung thư, tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến phát triển trí não. Vì vậy, thuốc lá điện tử có hại cho cả người dùng và người xung quanh. Ngoài ra, còn có nguy cơ chấn thương nghiêm trọng do cháy nổ pin…”
Sử dụng thuốc lá điện tử có thể khiến tim phải hoạt động nhiều.
Các chuyên gia cho rằng, việc các nhà sản xuất quảng cáo, lượng nicotine trong sản phẩm tinh dầu thuốc lá điện tử thấp hơn lượng nicotine trong thuốc lá điếu truyền thống nên không có hại cho người sử dụng là không đúng.
PGS.TS Phan Thu Phươn - Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, dạng hơi của thuốc lá điện tử bên cạnh các chất gây nghiện, vẫn chứa formaldehyde, benzene và nitrosamines (chất đặc biệt có trong thuốc lá và gây ung thư), acetaldehyde và các chất gây ung thư khác.
Do đó, người hít phải khói thuốc lá điện tử cũng giống như người hút trực tiếp đều có nguy cơ mắc hơn 25 loại bệnh tật. Nặng nề nhất như: ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… Hay các vấn đề sẽ ảnh đến chất lượng cuộc sống: vô sinh, liệt dương, bệnh lý răng miệng, bệnh lý đại tràng, dạ dày,…
