Quảng Ninh: Nhiều dấu hiệu bất thường trong sử dụng ngân sách tại Phòng GĐ&ĐT huyện Tiên Yên

Không đăng tải đầy đủ thông tin về sản phẩm mua sắm

Theo quy định tại Khoản 3, Điều 22, Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC ngày 8/9/2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư – Bộ Tài chính: Đối với mỗi chủng loại hàng hóa, thiết bị trong gói thầu mua sắm hàng hóa, bên mời thầu phải đăng tải các thông tin: Tên hàng hóa; Công suất; Tính năng, thông số kỹ thuật; Xuất xứ; Giá (hoặc đơn giá trúng thầu).

Khoản 3, Điều 17, Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT ngày 16/12/2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu, lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng cũng quy định: "Đối với gói thầu mua sắm hàng hóa phải công khai chi tiết thông tin vể các hạng mục hàng hóa thuộc gói thầu".

Tuy nhiên, qua khảo sát cho thấy, một số gói thầu do Phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên, (tỉnh Quảng Ninh) làm chủ đầu tư có dấu hiệu che dấu thông tin về sản phẩm cung cấp trong gói thầu.

Đơn cư như tại "Gói thầu số 03: Cung cấp lắp đặt thiết bị dạy học thông thường thuộc dự toán Mua sắm thiết bị dạy học các đơn vị trường năm 2021 trên địa bàn huyện Tiên Yên" do Phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên làm chủ đầu tư có giá 5.286.165.000 đồng theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng.

Sau khi kết thúc việc mở thầu, chỉ có duy nhất một đơn vị nộp hồ sơ dự thầu và dễ dàng được phê duyệt trúng thầu là Liên danh Công ty CP thiết bị giáo dục và đồ chơi Hà Thành – Công ty cổ phần kiến trúc và nội thất Dalita với giá 5.158.220.000 đồng theo quyết định số 1679/QĐ-GD&ĐT ngày 31/12/2021 do bà Nguyễn Thị Mây, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên ký.

Đáng nói, thông tin được đăng tải trên Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia, toàn bộ 16 sản phẩm, thiết bị trong gói thầu trên đều có cùng một loại ký kiệu, nhãn mác "TBYT" và được đánh thứ tự từ TBYT001 đến TBYT016.

Tuy nhiên, các thiết bị điện tử có trong gói thầu như: Tăng âm, loa kéo di động; Máy chiếu đa năng; Màn chiếu; Đàn organ; Máy tính xách tay… không hề có loại ký hiệu, nhãn mác là TBYT như phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên ký hiệu.

Như vậy, trong trường hợp mã sản phẩm trúng thầu khác với mã sản phẩm thực tế khi bàn giao thì quá trình giao nhận, nghiệm thu và bảo hành sẽ được xử lý như thế nào? Không chỉ mập mờ về nhãn mác, ký hiệu hàng hóa mà thông tin "Mô tả hàng hóa" cũng không được đăng tải chi tiết.

Tương tự, tại "Gói thầu số 2: Cung cấp lắp đặt thiết bị dạy học thông thường thuộc dự toán Mua sắm thiết bị dạy học tối thiểu các trường mầm non huyện Tiên Yên năm 2021" theo hình thức đấu thầu rộng rãi với giá gói thầu là 4.906.606.000 đồng.

Sau khi mời thầu và mở thầu, tiếp tục cũng chỉ có duy nhất một nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu và được phê duyệt trúng thầu là Công ty cổ phần đầu tư và sản xuất thiết bị giáo dục Việt Nam với giá 4.874.215.000 đồng theo quyết định số 1685/QĐ-GD&ĐT ngày 28/12/2021 do bà Nguyễn Thị Mây - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên ký.

Phần thông tin về gói thầu này khi đăng tải trên Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia, tất cả 367 sản phẩm, thiết bị trúng thầu đều không có thông tin về ký hiệu nhãn mác thay vào đó chỉ được ghi chung chung “Như yêu cầu chi tiết tại Chương V Yêu cầu kỹ thuật của E-HSMT & BẢNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU VỀ KỸ THUẬT đính kèm”. Bên cạnh đó thông tin tại mục Mô tả hàng hóa cũng không được nêu cụ thể.

Nghi vấn đội giá thiết bị ở gói thầu nhiều tỷ đồng

Tại "Gói thầu số 2: Cung cấp, lắp đặt thiết bị dạy học thông thường thuộc dự toán Mua sắm thiết bị dạy học tối thiểu lớp 1, lớp 2 và lớp 6 các trường Tiểu học và THCS huyện Tiên Yên năm 2021" theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước với giá 8.911.280.000 đồng.

Sau khi kết thúc giai đoạn mở thầu, vẫn chỉ có một nhà thầu tham dự và được phê duyệt trúng thầu là Liên danh Công ty TNHH Công nghệ tin học viễn thông – Công ty cổ phần vật tư thiết bị Phương Nam với giá 8.835.124.000 đồng theo quyết định số 1680/QĐ-GD&ĐT ngày 28/12/2021.

Đáng chú ý, nhiều sản phẩm trúng thầu trong gói thầu này có giá cao hơn rất nhiều so với giá trên thị trường và mua sắm tập trung tại một số đơn vị công lập khác.

Cụ thể, đàn phím điện tử Đàn Organ Yamaha Psr E463 được Phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên duyệt mua với giá 12.300.000 đồng/cái. Trong khi đó, sản phẩm có cùng thông số kỹ thuật, xuất xứ trên thị trường có giá bán chỉ khoảng 7,5 triệu đồng (đã bao gồm VAT, phí vận chuyển).

Cũng cùng sản phẩm này nhưng trước đó, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Long Biên Hà Nội mua Organ PSR-E463 với giá chỉ 9,5 triệu đồng/cái, tức thấp hơn khá nhiều so với giá duyệt mua của Phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên.

Hay như thiết bị Loa cầm tay kết hợp còi hú XB11S có giá trúng thầu là 1.300.000 đồng. Tuy nhiên theo khảo sát, giá sản phẩm này trên thị trường chỉ khoảng 550.000 đồng, chưa bằng 1/2 giá trúng thầu.

Như vậy, mới chỉ điểm qua một vài thiết bị ngẫu nhiên trong gói thầu cũng cho thấy sự chênh lệch giá đáng kể giữa giá duyệt mua của Phòng GD&ĐT huyện Tiên Yên so với sản phẩm có cùng thông số kỹ thuật, xuất xứ được rao bán trên thị trường.

Theo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu thì việc chênh lệch giá tại các gói thầu thời gian qua thường ở mức cao hơn giá thành sản phẩm ngoài thị trường, thậm chí có những gói thầu đội giá rất cao khiến nguy cơ thất thoát ngân sách Nhà nước là điều cần phải xem xét. Rất có thể xảy ra hiện tượng “thổi” giá trị sản phẩm, nâng khống giá thiết bị, khoản tiền chênh lệch sẽ đi đâu, vào túi ai là điều cần làm rõ.

Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật cho biết: "Qua các vụ án kinh tế, tham nhũng mà Cơ quan điều tra của Bộ Công an phát hiện trong thời gian qua cho thấy, các sai phạm trong hoạt động đấu thầu diễn ra rất phức tạp ở hầu hết các lĩnh vực, gây ra rất nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội và bức xúc trong quần chúng nhân dân.

Hành vi gian lận giá thầu, câu kết nâng giá trị sản phẩm hàng hóa để trục lợi, chung chi “hoa hồng” của chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thẩm định thầu, đơn vị kiểm tra, giám sát dẫn đến các dự án chậm tiến độ, chất lượng hàng hóa kém, hiệu quả kinh tế - xã hội thấp, gây thất thoát, thiệt hại nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Việc gian lận thầu, nâng khống giá thầu thường có sự thông đồng, liên kết chặt chẽ của nhiều cá nhân, từ những người có chức vụ, quyền hạn chỉ đạo đến cán bộ thực hiện, từ khâu xác lập, phê duyệt, thẩm định đến khâu kiểm tra, giám sát thầu, thậm chí can thiệp cả vào quá trình xây dựng, thực thi chính sách để giành đặc quyền, đặc lợi, phục vụ cho việc trục lợi cá nhân, gia đình, nhóm lợi ích của mình một cách hợp lý hơn, kín đáo hơn, không quan tâm đến hiệu quả, cũng như tài sản thiệt hại, thất thoát của Nhà nước."

Theo điều 222, Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Theo đó, người nào thực hiện một trong những hành vi được quy định tại khoản 1, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Như vậy, đối với vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng thì mức phạt tù cao nhất lên đến 20 năm.

Được biết, tổng thu NSNN trên địa bàn huyện Tiên Yên năm 2021 đạt hơn 138 tỷ đồng (đạt 124% dự toán tỉnh giao).

Thu ngân sách địa phương đạt 806 tỷ đồng (đạt 134% dự toán tỉnh giao). Tổng nguồn vốn huy động tại địa phương đạt trên 2.000 tỷ đồng (tăng 12,6% so với năm 2020).