Thủ đoạn ngày càng tinh vi
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 389, từ đầu tháng 11 đến nay, thị trường TPHCM bắt đầu có các diễn biến phức tạp của hàng lậu, hàng giả. Hoạt động buôn bán hàng kém chất lượng, hàng giả nhãn hiệu, xuất sứ không chỉ xuất hiện ở các chợ truyền thống, cơ sở kinh doanh, còn chuyển dịch mạnh trên không gian mạng.
Không ít cá nhân, tổ chức lợi dụng livestream, sàn thương mại điện tử, tài khoản ảo để bán hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc. Công an TPHCM đã vào cuộc, xử lý nhiều đối tượng thuê kho tại chung cư, nhà riêng, vùng ven để tập kết, sau đó giao nhận qua đơn vị trung gian nhằm né kiểm tra.
Vụ việc gần nhất, Công an TPHCM đã điều tra, bắt tạm giam nhóm đối tượng núp dưới danh nghĩa Công ty TNHH Sản xuất và thương mại nội thất Khang Minh nhập lậu các container hàng hóa từ Trung Quốc qua cảng Cát Lái vào TPHCM tiêu thụ. Đại diện Phòng Tham mưu - Công an thành phố cho biết, vụ việc bị vỡ lở vào khoảng cuối tháng 9/2025 khi công an phát hiện đối tượng L.K (53 tuổi, ngụ TPHCM) có hành vi thuê người khác đứng tên thành lập công ty, lợi dụng cơ chế thông thoáng về khai báo hải quan điện tử để nhập khẩu các container hàng hóa từ Trung Quốc qua cảng Cát Lái (TPHCM).
Dù nguồn hàng hoá có giá trị lớn hàng tỷ đồng nhưng nhóm đối tượng do L.K cầm đầu chỉ khai báo giá trị thấp, kê khai thiếu số lượng, làm giả chứng từ để hợp thức hóa hồ sơ, giấy tờ, gây thất thu ngân sách nhà nước. Vào cuộc điều tra, triệt phá, Cơ quan cảnh sát Điều tra - Công an TPHCM đã ban hành liên tiếp 5 quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam nhóm đối tượng kể trên để điều tra về tội buôn lậu.
Trên tuyến bộ, hàng hóa được vận chuyển từ biên giới Tây Nam, luồn sâu vào nội thành với các mặt hàng “nóng”: vàng, ngoại tệ, thuốc lá, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng... Tuy nhiên, khi kiểm tra, nhiều trường hợp không chứng minh được yếu tố qua biên giới, gây khó khăn trong xử lý hình sự. Theo Bộ đội Biên phòng (BĐBP) TPHCM, tuyến biên giới biển hiện nay vẫn là “điểm đen” với khai báo sai tên hàng, giả mạo xuất xứ, lợi dụng gia công – xuất khẩu để che giấu hàng lậu. Một số đối tượng cải hoán tàu cá chở xăng dầu trái phép, hình thành các điểm nóng ở Cát Lái, Nhà Bè, Soài Rạp…
Tại Hội nghị tổng kết công tác biên phòng và xây dựng lực lượng năm 2025 diễn ra mới đây, Ban Chỉ huy BĐBP TPHCM thông tin kết quả công tác phối hợp chặt chẽ với các lực lượng đấu tranh hiệu quả để ngăn chặn nạn buôn lậu, gian lận thương mại. Đến thời điểm hiện tại, lực lượng BĐBP thành phố đã phát hiện, đấu tranh 325 vụ với 540 đối tượng và 2 tổ chức; thu giữ số lượng lớn ma túy các loại, hàng trăm kilogram pháo nổ cùng nhiều tang vật; khởi tố 33 vụ và 34 đối tượng.
Không chỉ trên tuyến đường bộ, đáng báo động ở tuyến đường hàng không thời điểm cuối năm cũng xuất hiện nhiều chiêu trò giấu hàng trong hành lý xách tay, bưu phẩm quốc tế, sử dụng địa chỉ ảo và hãng chuyển phát nhanh nhằm qua mặt lực lượng kiểm soát. Đáng chú ý, không chỉ vận chuyển, công đoạn sản xuất hàng giả cũng thay đổi: phân tán theo nhóm, chia nhỏ từng khâu ở TPHCM, Long An, Tây Ninh để tránh bị phát hiện. Một số chủ sở hữu nhãn hiệu không hợp tác giám định càng khiến xử lý kéo dài.
“Làm sạch” thị trường
Chỉ trong gần một tháng cao điểm cuối năm nay, Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM đã kiểm tra 348 vụ, tạm giữ hơn 529.000 sản phẩm vi phạm với trị giá hơn 11 tỷ đồng. Hàng loạt vụ việc đã bị QLTT phát hiện, trong đó có vụ việc hơn 73.000 lít dầu diesel không giấy tờ tại khu vực Long Hải; hơn 25.459 sản phẩm không rõ nguồn gốc tại hai kho ở Bình Dương dùng để bán online; hơn 18.000 hộp thực phẩm chức năng nhập lậu cùng hàng trăm mỹ phẩm hết hạn tại một số cơ sở trên địa bàn thành phố.
Đáng báo động, thương mại điện tử tiếp tục là “tuyến nóng” với 90 vụ vi phạm, hơn 138.000 sản phẩm giả mạo nhãn hiệu hoặc nhập lậu bị tạm giữ. Thực phẩm và mỹ phẩm cũng chiếm tỷ lệ lớn – những lĩnh vực tác động trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Theo đại diện Sở Công thương TPHCM, cuộc ra quân ngăn chặn hàng gian, hàng giả dịp Tết không chỉ nhằm xử phạt mà còn không để có khoảng trống thị trường bị thao túng giá. Các mặt hàng thiết yếu như bánh mứt, bia rượu, thực phẩm, mỹ phẩm, điện tử… được giám sát xuyên suốt.
Ngoài ra, năm nay TPHCM triển khai chương trình “Tick xanh trách nhiệm”, với hơn 389 nhà cung cấp tham gia, hơn 4.000 sản phẩm được gắn nhãn “tick xanh” được phân phối tại các hệ thống bán lẻ lớn. Đây được xem là cách chuyển từ tư duy “kiểm tra - xử lý” sang “kiểm soát - minh bạch - tạo niềm tin”.
Trước mắt, từ nay đến Tết Dương lịch 2026, thành phố sẽ tiếp tục siết chặt quản lý tuyến bộ - biển - hàng không, đặc biệt là thương mại điện tử. Sự kết hợp giữa kiểm tra mạnh tay và tạo môi trường tiêu dùng minh bạch đang trở thành “hai mũi lực” song hành giúp TPHCM vừa làm sạch thị trường, vừa thúc đẩy kinh tế trong mùa cao điểm cuối năm.
Đặc biệt, năm nay sẽ có sự tham gia tổng lực của các lực lượng công an, BĐBP, QLTT, hải quan... trong đợt cao điểm tấn công, đẩy lùi tình trạng kinh doanh hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại qua hình thức kinh doanh truyền thống và đặc biệt là kinh doanh qua mạng.
