Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa lên tiếng cảnh báo về việc các nước mua vaccine ngừa COVID-19 với mức giá đắt do mua qua trung gian. Đồng thời, WHO cũng khuyến cáo rằng các nước chỉ nên mua các loại vaccine được WHO chứng thực và có nguồn gốc rõ ràng.
“Chúng tôi đã nhận được những quan ngại về các loại vaccine do các bên trung gian bán với giá cao hơn nhiều so với giá thực tế của nhà sản xuất”, Trợ lý Tổng giám đốc WHO Mariangela Batista Galvao Simao cho hay.
 |
| Ảnh minh họa |
Bà Simao cho rằng các nước nên mua trực tiếp từ nhà sản xuất hoặc liên hệ với nhà sản xuất để đảm bảo bên trung gian là hợp pháp, trong bối cảnh có nhiều sản phẩm ngừa COVID-19 giả hoặc không đạt chuẩn đang được chào bán.
WHO khuyến nghị các nước sử dụng những vaccine ngừa COVID-19 đã được tổ chức này phê duyệt sử dụng khẩn cấp. Đến nay, những loại vaccine đã được WHO đưa vào danh sách này gồm vaccine do các hãng Sinopharm và Sinovac, AstraZeneca/Oxford, Pfizer/BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson sản xuất.
Vấn đề vai trò của các nhà trung gian trong mua bán vaccine được nêu ra gần đây sau khi một nhà trung gian tại Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) bị bắt quả tang bán vaccine Sputnik ngừa COVID-19 của Nga cho Ghana và Pakistan với giá cao gấp đôi giá gốc.
Liên quan tới vấn đề trên, trước đó, Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol), Cảnh sát Trung Quốc và Nam Phi đã bắt giữ nhiều vụ liên quan đến buôn bán vaccine COVID-19 giả. Interpol cũng đã nhận được báo cáo về việc phân phối vaccine giả và hoạt động lừa đảo nhắm vào các cơ quan y tế.
Tại Việt Nam, thời gian qua cũng đã có nhiều tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước nộp hồ sơ đăng ký, liên hệ với Bộ Y tế để chào bán, gợi ý cung cấp vaccine phòng COVID-19 của các nhà sản xuất như Moderna (Mỹ), AstraZeneca... Tuy nhiên, qua xác minh thông tin, các nhà sản xuất vaccine trên hiện tại chưa có hoạt động ủy quyền, ủy thác với các tổ chức, cá nhân này.
Ngày 1/3, Astra Zeneca có thư khẳng định ngoài Chương trình Covax, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) và Công ty Cổ phần Vaccine Việt Nam (VNVC), hãng dược này không ủy quyền cho công ty, tổ chức, cá nhân nào khác cung cấp vaccine COVID-19 của Astra Zeneca tại Việt Nam.
Tương tự, Moderna cũng khẳng định hiện chưa ủy quyền cho bất cứ bên nào về việc đăng ký, bán hàng và nhập khẩu vaccine COVID-19 cho Việt Nam. Các nhà sản xuất vaccine khác như Pfizer, Johnson & Johnson đều có công ty chi nhánh tại Việt Nam.
Đối với vaccine Sputnik của Nga, Đại sứ quán Nga tại Việt Nam khẳng định mọi sự mua bán, nhập khẩu, hợp tác cần trao đổi trực tiếp với Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga. Trung Quốc, Ấn Độ cũng khẳng định rõ việc mua, nhập khẩu vaccine phải được Chính phủ phê duyệt.
Trước đó, vào ngày 15/2, Cơ quan Chống gian lận Châu ÂU (The European Anti-Fraud Office (OLAF) cảnh báo chính phủ các nước cảnh giác về việc gian lận, lừa đảo trong mua bán vaccine phòng COVID-19. Trong tuyên bố này, OLAF cho biết đã có hiện tượng các tổ chức, cá nhân mạo danh mời chào vacicne giả nhằm lừa gạt chính phủ thành viên EU đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng.
Các hình thức lừa đảo có thể gồm: Tự nhận là đại diện thương mại cho các nhà sản xuất vaccine và tuyên bố sở hữu hoặc có quyền tiếp cận vaccine phòng COVID-19 để mời chào bán vaccine; Chào bán số lượng lớn vaccine cho Chính phủ hoặc các tổ chức, cung cấp một lượng hàng mẫu để ký kết, nhận tiền đặt cọc và sau đó chiếm dụng; Hoặc cung cấp các lô vaccine Covid-19 giả mạo.
Để đảm bảo việc tiếp cận vaccine phòng COVID-19 cho người dân Việt Nam, Bộ Y tế khuyến khích tất cả các doanh nghiệp có đủ điều kiện, tiếp cận, đàm phán với các đối tác cung cấp vaccine phòng COVID-19 trên thế giới để nhập khẩu vắc xin về sử dụng trong nước theo Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/02/2021 của Chính phủ về việc mua và sử dụng vaccine phòng COVID-19.
Tuy nhiên, để đảm bảo việc cung cấp vaccine phòng COVID-19 đầy đủ và an toàn, Bộ Y tế đề nghị các cơ quan, tổ chức khi nhận được các thông tin, đề nghị, hợp tác về việc cung cấp vaccine phòng COVID-19 cần thận trọng, chủ động xác thực, kiểm chứng thông tin, đảm bảo an toàn pháp lý, tài chính và thương mại.
Trong trường hợp cần thiết, có thể đề nghị các cơ quan chức năng (Bộ Y tế, Bộ Công an, Cơ quan ngoại giao, Thương mại…) giúp xác minh thông tin liên quan đến việc cung cấp vaccine phòng COVID-19.
Đồng thời, việc đàm phán, mua vaccine phòng COVID-19 cần được thông báo kịp thời cho Bộ Y tế để đảm bảo việc nhập khẩu, sử dụng cũng như điều hành nguồn và tổ chức tiêm chủng được thông suốt, theo đúng chỉ đạo tại Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/02/2021 của Chính phủ về việc mua và sử dụng vaccine phòng COVID-19.
Các quốc gia, tổ chức có trách nhiệm tăng cường chia sẻ thông tin để chủ động phòng chống các hoạt động giả mạo trong cung ứng, mua bán vaccine phòng COVID-19.
