Sự việc tranh chấp gần đây về loại hợp đồng này được xét xử tại Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa theo Bản án sơ thẩm số 54/2018/DS-ST ngày 16/11/2018.
Theo nội dung bản án nêu trên, việc người tiêu dùng không đọc kỹ hợp đồng tại thời điểm giao kết do thời gian eo hẹp là một thực trạng phổ biến. Thậm chí sau khi ký kết hợp đồng, người tiêu dùng vẫn mặc nhiên xác định quyền và nghĩa vụ của các bên theo các thông tin được quảng cáo và “cam kết miệng” từ bên cung cấp dịch vụ hoặc đơn vị được thuê quảng cáo, bán hàng. Đến khi phát sinh giao dịch trên thực tế, ví dụ nhận được thư điện tử thông báo từ phía công ty hoặc khi khách hàng liên hệ để đặt phòng nghỉ dưỡng, khách hàng mới xem kỹ lại hợp đồng đã giao kết và thấy có những điều khoản không hợp lý hoặc không đúng với nội dung quảng cáo.
Về vấn đề này, khoản 1 Điều 17 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định: “Khi giao kết hợp đồng theo mẫu, tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ phải dành thời gian hợp lý để người tiêu dùng nghiên cứu hợp đồng”.
Nhiều khách hàng đi xả stress khi mua hợp đồng kỳ nghỉ, nhưng lại mang bực vào người. Ảnh minh hoạ
Tuy nhiên, bên cạnh nghĩa vụ của doanh nghiệp, việc nghiên cứu hợp đồng còn là quyền của người tiêu dùng và trong một số trường hợp, việc hợp đồng không được nghiên cứu kỹ còn xuất phát từ việc người tiêu dùng đã từ bỏ quyền này của mình trước sự chào mời về các lợi ích hấp dẫn nếu ký kết hợp đồng ngay. Cụ thể, như trong vụ án nêu trên, nguyên đơn cho rằng, khi tham gia ký kết hợp đồng, nhân viên tiếp thị của bên cung cấp dịch vụ đã không cho nguyên đơn thời gian hợp lý để nghiên cứu nội dung hợp đồng.
Tuy nhiên, với lý lẽ này, Tòa án nhận định rằng việc dành thời gian nghiên cứu hợp đồng là quyền của người tiêu dùng, việc nguyên đơn không sử dụng quyền này là xem như từ bỏ quyền của mình. Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như Bộ luật Dân sự không có quy định về việc nếu tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không dành thời gian hợp lý để người tiêu dùng nghiên cứu hợp đồng thì hợp đồng sẽ vô hiệu. Do vậy, việc nguyên đơn đã tự nguyện ký kết hợp đồng là có thật và tại phiên tòa, đại diện cho nguyên đơn vẫn khẳng định việc giao kết hợp đồng là hoàn toàn tự nguyện. Vì thế, hợp đồng phát sinh hiệu lực.
Như vậy, để tránh kết quả không mong muốn xảy ra, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khuyến cáo người tiêu dùng:
Yêu cầu doanh nghiệp cung cấp đầy đủ bộ hợp đồng;
Trước khi quyết định, cần nghiên cứu kỹ hợp đồng và so sánh các thông tin được quảng cáo, chào bán hoặc “cam kết miệng” của doanh nghiệp với các điều khoản quy định chính thức tại dự thảo hợp đồng. Đặc biệt khi có sự không thống nhất giữa thông tin chào bán và hợp đồng hoặc có các quy định, điều khoản trong hợp đồng chưa rõ ràng thì người tiêu dùng cần đề nghị doanh nghiệp giải thích, làm rõ và sửa đổi, bổ sung.
Cần tỉnh táo trước những lợi ích hấp dẫn được chào mời để đặt cọc hoặc ký bất kỳ tài liệu nào do doanh nghiệp đưa ra bởi hệ quả của việc bị ràng buộc vào một giao dịch mình chưa hiểu rõ có thể sẽ lớn hơn rất nhiều lợi ích trước mắt.
Trong những năm gần đây, thị trường xuất hiện một loại hình kinh doanh mới, đó là cung cấp các gói dịch vụ nghỉ dưỡng định kỳ hàng năm tại các khu nghỉ dưỡng, chủ sở hữu kỳ nghỉ có quyền sử dụng sản phẩm, dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định và có thể chia sẻ sản phẩm hoặc trao đổi dịch vụ đó với các chủ sở hữu khác.
Người mua dịch vụ sở hữu kỳ nghỉ sẽ phải trả một khoản tiền để có thể sở hữu kỳ nghỉ tại các bất động sản bất kỳ trong hệ thống của doanh nghiệp (thường là một tập đoàn chuyên kinh doanh bất động sản hay nghỉ dưỡng).
Người mua có quyền sử dụng bất động sản đó trong một khoảng thời gian thường là 07 ngày/năm liên tục trong nhiều năm với mức giá được quy định tại hợp đồng.
Loại hình kinh doanh này là loại hình còn khá mới không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới và được gọi là “timeshares”.
Tuy nhiên, trên thực tế, sau khi loại hình kinh doanh mới này du nhập vào Việt Nam một thời gian, đã xuất hiện những vấn đề gây bức xúc khi người tiêu dùng tham gia các giao dịch liên quan đến dịch vụ sở hữu kỳ nghỉ.
Điển hình của những lùm xùm liên quan đến bán sở hữu kỳ nghỉ dưỡng là Công ty TNHH khu du lịch Vịnh Thiên Đường (ALMA). Mặc dù ALMA bán kỳ nghỉ từ năm 2013 nhưng đến năm 2017, tức khoảng 4 năm sau, công ty này mới được cấp giấy phép xây dựng cho tòa nhà chính trong khối các tòa nhà, biệt thự tại khu nghỉ dưỡng ở Khánh Hòa.
Nhiều khách hàng mua sở hữu kỳ nghỉ dưỡng đã khởi kiện ALMA bởi họ cho rằng, nhân viên của ALMA quảng cáo, tư vấn sở hữu kỳ nghỉ sai sự thật.
Công ty ALMA là chủ đầu tư dự án khu nghỉ dưỡng ALMA với tổng diện tích gần 300.000m2 tại huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa.
