Trước đó đại diện Sở Y tế và đoàn kiểm tra Công ty TNHH Nestlé Việt Nam (Nestlé VN) đã thống nhất xác định vụ việc có dấu hiệu “Lừa dối người tiêu dùng, khách hàng”.
Có đúng quy định về quảng cáo?
Những ngày qua, các cơ quan truyền thông phản ánh và dư luận trên MXH xôn xao việc Nestlé VN sử dụng kết quả nghiên cứu với Viện Dinh dưỡng (Bộ Y Tế) để quảng bá sản phẩm “Sữa lúa mạch Nestlé Milo” trên phương tiện truyền thông.
Vậy việc Nestlé VN sử dụng kết quả nghiên cứu để quảng cáo có phù hợp với các quy định pháp luật về Luật Quảng cáo, Luật An toàn thực phẩm?
Giai đoạn 2022–2023, Viện Dinh dưỡng hợp tác với Nestlé VN thực hiện nghiên cứu khoa học về hiệu quả của việc sử dụng sản phẩm “Sữa lúa mạch Nestlé Milo” kết hợp giáo dục thể chất đối với học sinh tiểu học. Theo đó, kết quả nghiên cứu được nghiệm thu và ban hành bằng Quyết định số 101 (năm 2022) và các văn bản liên quan như: 545 (Chứng nhận chủ nhiệm đề tài), 400 và 486 (Nghiệm thu cấp cơ sở).
Sau khi cơ quan truyền thông phản ánh Nestlé VN đang quảng cáo sản phẩm trên thì Viện Dinh dưỡng có Công văn số 445, cho rằng việc trích dẫn kết quả nghiên cứu phải “Phù hợp quy định pháp luật” và đề nghị Nestlé VN “Rà soát lại hoạt động truyền thông và quảng cáo liên quan đến Viện Dinh Dưỡng”. Trong công văn, Viện Dinh dưỡng không phủ nhận kết quả nghiên cứu nhưng khẳng định rằng việc sử dụng phải “đúng quy định pháp luật về quảng cáo”.
Ngày 15/5, Nestlé VN khẳng định việc sử dụng không vi phạm pháp luật và viện dẫn Luật Quảng cáo và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, cho rằng “Nội dung không gây hiểu nhầm” và “Không thuộc diện phải đăng ký”.
.jpg)
Cụ thể, sản phẩm thực phẩm bổ sung sữa lúa mạch Nestlé Milo không thuộc trường hợp phải đăng ký nội dung quảng cáo theo quy định tại Điều 27, Nghị định 15 và cũng không thuộc trường hợp bị cấm quảng cáo theo quy định tại Điều 7 của Luật Quảng cáo.
Bên cạnh đó, Công ty TNHH Nestlé Việt Nam đã có văn bản gửi Viện Dinh Dưỡng cam kết “Ngay lập tức tiến hành rà soát lại các hoạt động quảng cáo đang thực hiện, đồng thời sẽ nhắc nhở các đối tác để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành”.
Cơ quan có thẩm quyền chứng nhận chất lượng sản phẩm mới được quảng cáo
Sản phẩm sữa Nestlé Milo này, nó là thực phẩm nhưng lại không thuộc danh mục các sản phẩm phải đăng ký nội dung trước khi quảng cáo được quy định tại Điều 26, Nghị định 15/2018/NĐ-CP. Tuy nhiên, sản phẩm này khi quảng cáo vẫn phải đảm bảo nội dung quảng cáo phải phù hợp với công dụng, tác dụng của sản phẩm đã được công bố trong bản công bố sản phẩm.
Khoản 2, Điều 27 Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định không sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, thư tín của các đơn vị, cơ sở y tế, bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế, thư cảm ơn của người bệnh, bài viết của bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm là đối với thực phẩm phải đăng ký nội dung quảng cáo.
Kết quả nghiên cứu giữa Viện Dinh dưỡng hợp tác với Công ty TNHH Nestlé Việt Nam chỉ có tác dụng tham khảo, không thể dùng để thay thế cho các điều kiện mà Luật An toàn thực phẩm, Luật Quảng cáo và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan điều chỉnh và quy định. Dùng kết quả nghiên cứu này để truyền thông sẽ không vi phạm nếu như kết quả này hoàn toàn phù hợp với kết quả mà cơ quan có thẩm quyền kiểm nghiệm và chứng nhận.
“Nếu sản phẩm đã đảm bảo các kết quả về chất lượng bắt buộc và được cơ quan có thẩm quyền chứng nhận về chất lượng sản phẩm thì khi họ dùng kết quả này để quảng cáo sẽ không bị xem là quảng cáo gây nhầm lẫn được”, Luật sư Hiểu nhấn mạnh.
Một chuyên gia trong ngành thực thẩm cho biết Nestlé Việt Nam không hoàn toàn sai, nhưng cũng không hoàn toàn đúng. Nestlé VN có quyền tiếp cận và khai thác kết quả nghiên cứu do đã đồng tài trợ và cùng thực hiện nhưng việc trích dẫn kết quả nghiên cứu vào quảng cáo sản phẩm mà không có văn bản đồng ý chính thức từ Viện Dinh dưỡng có thể gây hiểu nhầm nếu nội dung quảng cáo khiến công chúng tin rằng Viện Dinh dưỡng xác nhận, bảo trợ chất lượng sản phẩm hoặc không làm rõ phạm vi của kết quả nghiên cứu.
Ngoài ra, theo NĐ 15, nội dung quảng cáo không được trích dẫn kết quả nghiên cứu nếu nghiên cứu chưa được cơ quan có thẩm quyền công bố chính thức. Do đó việc, Viện Dinh dưỡng yêu cầu Nestlé Việt Nam rà soát quảng cáo là bảo vệ tính khách quan của kết quả nghiên cứu công lập, tránh bị lợi dụng trong quảng cáo thương mại.
Tuy nhiên, nên chăng Viện Dinh dưỡng cần sớm ban hành quy chế nội bộ về sử dụng kết quả nghiên cứu hợp tác với doanh nghiệp, tránh tiền lệ gây tranh chấp, tranh cãi.
Qua vụ việc tranh chấp trên, các cơ quan thẩm quyền cần xây dựng các quy định chặt chẽ về quyền sử dụng kết quả nghiên cứu giữa đơn vị công lập và doanh nghiệp tài trợ. Đồng thời bổ sung quy định rõ ràng về điều kiện trích dẫn kết quả nghiên cứu trong quảng cáo thực phẩm.
