OCOP - Khẳng định giá trị truyền thống giữa nhịp sống hiện đại
Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) là điểm sáng trong phát triển kinh tế nông thôn và giữ gìn giá trị bản sắc văn hóa địa phương. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến tháng 5/2025, cả nước đã có hơn 10.900 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 28 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP cấp quốc gia. Những con số ấy không chỉ minh chứng cho sự thành công của chương trình mà còn khẳng định vị thế hàng hóa nông thôn trên thị trường.
Một trong những điển hình tiêu biểu là Công ty Cổ phần Ong Tam Đảo (Honeco) với hơn 60 năm kế thừa nghề nuôi ong truyền thống. Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, bà Lê Thị Nga - Tổng Giám đốc Honeco cho biết: “Giá trị truyền thống luôn là yếu tố được Honeco tôn trọng, bảo tồn và tôn vinh. Chúng tôi kết hợp các bài thuốc dân gian với nghiên cứu khoa học hiện đại để tạo ra những sản phẩm vừa mang bản sắc dân tộc, vừa đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường”.
Hiện nay, Honeco sở hữu nhiều sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh như: Mật ong nguyên chất, mật ong nghệ, mật ong sữa chúa, mật ong với nghệ, gừng, sả...Để phục vụ thị trường hiện đại, doanh nghiệp đầu tư đồng bộ từ hệ thống quản lý an toàn thực phẩm đạt chuẩn FSSC 22000, chứng nhận GMP cho sản xuất các thực phẩm bảo vệ sức khỏe, đến giải pháp chế biến sâu, cải tiến bao bì, mẫu mã và mở rộng kênh phân phối qua các sàn thương mại điện tử.
 |
| Honeco là thương hiệu hàng đầu cung cấp các sản phẩm ngành ong chất lượng cao tại Việt Nam. Ảnh: Honeco |
Không chỉ Honeco, các sản phẩm OCOP ở nhiều địa phương cũng ngày càng được người dân tin tưởng và lựa chọn. Anh Lê Văn Nam (xã Nghĩa An, Nam Định) cho biết: “Ở quê tôi, sản phẩm OCOP giờ rất phổ biến. Tôi thích nhất là tương Nam Định và các loại trà thảo dược. Thấy yên tâm vì được công nhận chất lượng, lại hỗ trợ nông dân mình tiêu thụ sản phẩm”.
Cần cơ chế hỗ trợ thiết thực, mở rộng thị trường cho sản phẩm OCOP
Tuy đạt nhiều kết quả tích cực, song để phát triển bền vững, các doanh nghiệp sản xuất OCOP vẫn gặp không ít khó khăn. Để phát triển bền vững, theo Honeco cần có thêm các cơ chế, chính sách hỗ trợ thiết thực hơn cho doanh nghiệp. Đại diện Honeco nêu đề xuất: “Về chính sách hỗ trợ chi phí sản xuất, tiếp tục hỗ trợ 1 phần chi phí cho đổi mới tem nhãn, bao bì theo định kỳ giá trị thời hạn của chứng nhận (hiện chỉ hỗ trợ 01 lần/sản phẩm).
Về công nghệ sản xuất, doanh nghiệp cũng mong muốn được hỗ trợ 1 phần chi phí cho đầu tư máy móc tự động hóa hiện đại hóa hoặc ứng dụng công nghệ mới cho sản xuất sản phẩm OCOP”.
Ngoài ra, để lan tỏa giá trị các sản phẩm OCOP thông qua kênh truyền thông của chương trình nông thôn mới nên cần chính sách hỗ trợ quảng bá sản phẩm, trước mắt để người tiêu dùng hiểu rõ sản phẩm OCOP và tin dùng sản phẩm OCOP, như vậy các sản phẩm đạt chứng nhận OCOP mới có sức cạnh tranh trên thị trường, phát huy được ý nghĩa của chứng nhận.
Hiện nay, nhiều sản phẩm OCOP gặp rào cản khi mở rộng phân phối vào hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện ích lớn do quy trình kiểm định, chi phí đưa hàng vào quầy kệ còn cao. Vì thế, các doanh nghiệp mong muốn có thêm chính sách hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ qua các sàn thương mại điện tử, chợ đầu mối nông sản, chợ OCOP ở các tỉnh.
“Để phát triển bền vững, chương trình nông thôn mới cần hỗ trợ thúc đẩy kết nối doanh nghiệp và thị trường, doanh nghiệp và hệ thống phân phối thông qua các chương trình kết nối, các mục tiêu phát triển sản phẩm chủ lực địa phương, các tọa đàm, các buổi giao thương…” bà Nga nêu ý kiến.
Ngoài ra, việc quảng bá sản phẩm cũng là thách thức lớn. Ông Đặng Văn Phú – chủ cơ sở sản xuất miến dong Phú Bình (huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang), với sản phẩm miến dong truyền thống đạt OCOP 3 sao chia sẻ: “Tôi rất mong các tỉnh có thêm chương trình quảng bá sản phẩm OCOP địa phương lên truyền hình, báo mạng và mạng xã hội để người tiêu dùng cả nước biết tới. OCOP thực sự chất lượng nhưng chưa nhiều người biết đến”.
 |
| Miến dong được người dân địa phương và khách du lịch ưa chuộng, đặc biệt vào các dịp lễ Tết. Ảnh: Thu Cúc |
Miến dong Phú Bình là sản phẩm nổi tiếng của Tuyên Quang, làm hoàn toàn từ tinh bột dong riềng nguyên chất, sợi miến trong, dai, không chất bảo quản, phù hợp với nhu cầu tiêu dùng sạch và an toàn. Sản phẩm được người dân địa phương và khách du lịch ưa chuộng, đặc biệt vào các dịp lễ Tết. Tuy nhiên, ông Phú cho biết, chi phí đưa hàng vào hệ thống siêu thị và cửa hàng tiện ích còn cao, quy trình kiểm định khắt khe, khiến đầu ra vẫn phụ thuộc chủ yếu vào chợ truyền thống và các phiên chợ OCOP.
Các doanh nghiệp cũng đề xuất cần mở rộng tiêu thụ qua sàn thương mại điện tử, chợ đầu mối nông sản và hệ thống chợ OCOP ở các tỉnh. Bên cạnh đó, chương trình nông thôn mới nên tăng cường các chương trình kết nối giao thương, tọa đàm, hội chợ chuyên đề OCOP, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận người tiêu dùng và hệ thống phân phối.
“Chúng tôi luôn đồng hành cùng chương trình nông thôn mới, tích cực tham gia các hội nghị, hội chợ, trưng bày sản phẩm. Song song đó, tiếp tục ứng dụng công nghệ mới, nâng cao giá trị sản phẩm và hướng đến xuất khẩu mật ong đạt OCOP quốc gia, đồng thời đăng ký thêm sản phẩm OCOP mới, tạo thêm việc làm cho lao động nông thôn”, bà Nga nhấn mạnh.
Có thể thấy, chương trình OCOP đang từng bước làm thay đổi diện mạo nông thôn mới, giúp các sản phẩm truyền thống hồi sinh và từng bước chinh phục thị trường hiện đại. Tuy nhiên, để OCOP thực sự trở thành thương hiệu mạnh, cạnh tranh được với hàng ngoại nhập và duy trì vị thế trên thương trường, rất cần sự đồng hành chặt chẽ từ cơ chế chính sách đến hỗ trợ truyền thông, tiêu thụ.
Đặc biệt, những sản phẩm như miến dong Phú Bình, mật ong Honeco, hay tương Nam Định, trà thảo dược... không chỉ mang đậm dấu ấn văn hóa vùng miền mà còn bảo đảm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Nếu được tiếp sức từ các chính sách quảng bá và hỗ trợ tiêu thụ hiệu quả, các sản phẩm OCOP chắc chắn sẽ có thêm cơ hội khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.
