Nhiều người tiêu dùng vẫn lầm tưởng thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử là cùng một loại sản phẩm, thực chất là hai sản phẩm khác nhau với kết cấu và xây dựng tiêu chuẩn dành riêng cho thuốc lá làm nóng.
Cùng với sự phát triển và ứng dụng của khoa học công nghệ, nhiều loại hình thuốc lá mới đã ra đời nhằm đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng. “Thuốc lá thế hệ mới” là cụm từ được sử dụng để phân biệt với thuốc lá điếu truyền thống. Hai dạng sản phẩm thuốc lá thế hệ mới phổ biến nhất hiện nay là Thuốc lá điện tử (e-cigarette) và Thuốc lá làm nóng (heated tobacco products). Cần phân biệt rõ ràng sự khác nhau giữa hai dòng sản phẩm này:
- Thuốc lá điện tử: gồm thiết bị điện tử có chức năng làm nóng thành phần dung dịch. Thuốc lá điện tử có hai dạng là hệ đóng và hệ mở. Trong sản phẩm thuốc lá điện tử hệ mở, người dùng có thể bổ sung các hợp chất theo ý muốn. Đối với thuốc lá điện tử hệ đóng, người dùng phải sử dụng đầu chứa dung dịch được nhà sản xuất thiết kế dành riêng cho thiết bị mà người dùng không thể thêm bớt hay điều chỉnh.
Kết cấu của thuốc lá làm nóng khác hoàn toàn so với thuốc lá điện tử
- Thuốc lá làm nóng là một dạng của sản phẩm thuốc lá, điếu thuốc được chế biến từ nguyên liệu là cây thuốc lá, được sử dụng kèm theo thiết bị làm nóng, khi sử dụng thì thải ra phần lớn hơi nước, lượng nicotin phát thải bằng hoặc thấp hơn, đồng thời giảm hầu hết hàm lượng các chất phát thải nguy hại so với thuốc lá điếu thông thường. Người dùng cũng không thể điều chỉnh thành phần nguyên liệu của sản phẩm này.
Thuốc lá làm nóng còn được gọi là “thuốc lá không khói” vì thành phần phát thải của nó không phải là khói như thuốc lá điếu truyền thống mà là sol khí (hơi này chủ yếu gồm các hạt nước nhỏ). Sản phẩm này cũng đã được đề cập đến trong các nghiên cứu trên thế giới và quy định trong các tiêu chuẩn của các nước.
Trong tờ thông tin (information sheet) về sản phẩm thuốc lá thế hệ mới của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tháng 3 năm 2020 đã nêu “Thuốc lá làm nóng có chứa thuốc lá và là sản phẩm thuốc lá”.
Trong thông cáo của WHO tại Hội nghị lần thứ 8 của các bên tham gia Công ước Khung của WHO về Kiểm soát Thuốc lá vào tháng 10 năm 2018 đã nêu: “(Hội nghị) nhận thức rằng sản phẩm thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá và do đó phải áp dụng Công ước khung của WHO” (“Recognizing heated tobacco products are tobacco products and are therefore subject to the provisions of the WHO FCTC”).
Ngày 27 tháng 7 năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra thông cáo, trong đó khẳng định “Sản phẩm thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá, có nghĩa là vẫn phải áp dụng Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC)” (“Heated tobacco products are tobacco products, meaning that the WHO FCTC fully applies to these products”).
Tại cuộc họp của Ủy ban HS lần thứ 64 vào tháng 9 năm 2019, Tổ chức Hải quan thế giới WCO đã chính thức thông qua phân loại đối với sản phẩm thuốc lá làm nóng (Electronically Heated Tobacco Products “EHTP”) theo mã HS.2403.99.
Cho đến nay, nhiều nước đã công bố tiêu chuẩn quốc gia cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới:
- Các nước Châu Âu (Anh, Pháp, Đức…),
- Các nước Bắc Mỹ (Hoa Kỳ, Canada),
- Các nước Liên Xô cũ (Nga, Ukraina, Kazakhstan),
- Các nước Trung Đông (Ai Cập, Jordani, Israel),
- Các nước châu Á (Trung Quốc, Philipin, Malaysia, Indonesia,…).
Trên bình diện quốc tế, các tổ chức tiêu chuẩn hóa như Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO), Trung tâm hợp tác nghiên cứu khoa học về thuốc lá (CORESTA), Ủy ban tiêu chuẩn Châu Âu (CEN) cũng đã ban hành các tiêu chuẩn đối với thuốc lá thế hệ mới, bao gồm tiêu chuẩn yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn phương pháp kiểm nghiệm.
Về các chất cần kiểm soát trong thuốc lá, theo nghiên cứu của Bekki và cộng sự (2017) [1] đăng trên tạp chí của Trường Đại học Sức khỏe và Nghề nghiệp Nhật Bản cho thấy hàm lượng các chất trong sol khí thuốc lá làm nóng so với trong khói thuốc lá điếu (mg/điếu) như sau:
- Hàm lượng tar (nhựa thuốc lá): 9,8 so với 25,2;
- Hàm lượng nicotin: 1,1 so với 1,7;
- Hàm lượng cacbon monoxid (CO): 0,44 so với 33,0 (thuốc lá điếu gấp 75 lần);
Riêng hàm lượng nước trong sol khí thuốc lá làm nóng gấp trên 3 lần trong khói thuốc lá điếu (33,1 so với 10,1), chứng tỏ sol khí thuốc lá làm nóng chứa chủ yếu là nước, không phải là khói. Điều này cho thấy thuốc lá làm nóng là một trong những sản phẩm thuốc lá giảm thiểu các chất độc hại hơn so với thuốc lá điếu.
Chính vì vậy, việc lựa chọn được loại hình sản phẩm có khả năng giảm thiểu mức độ phơi nhiễm của cơ thể người với các chất hóa học gây hại hoặc tiềm năng gây hại sẽ đặt kỳ vọng dần dần thay thế cho thuốc lá điếu đốt cháy nhằm mang đến bầu không khí trong lành cho cộng đồng, cũng đồng thời có thể cứu sống hàng triệu người.
