Dự án đình trệ, thanh kiểm tra cả loạt, công ty lo mất thanh khoản
Theo đó, ngay trong đơn cầu cứu được gửi đi vào ngày 25/1/2020 (tức mùng 1 tết Nguyên Đán), ông Bùi Thành Nhơn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Novaland cho biết, đến thời điểm hiện tại, doanh nghiệp này đã “kiệt sức”, cần Đảng và Nhà nước hỗ trợ vì đang bị mất tính thanh khoản.
Cụ thể, Novaland khẩn cầu Bộ trưởng Xây dựng cho Công ty TNHH Phát triển Quốc tế Thế Kỷ 21 (công ty thành viên của Novaland do Novaland chuyển nhượng lại cổ phần) được tiếp tục phát triển dự án Khu dân cư tại khu đất 30,224ha phường Bình Khánh, quận 2, TP.HCM.
 |
| Cư dân bức xúc với những lời hứa hão từ tập đoàn Novaland |
Theo Novaland, đây là dự án đã đủ điều kiện bán hành và doanh nghiệp này đã bỏ vào dự án hơn 6.000 tỷ đồng.
Theo Tập đoàn này, trong trường hợp cổ phiếu của Novaland mất tính thanh khoản, sẽ gây ra rất nhiều hệ luỵ xấu như: gây nợ xấu 50.000 tỷ cho hệ thống ngân hàng; gần 250.000 khách hang biểu tình đòi trả nhà, đòi lấy lại tiền, mất an ninh trật tự TP, gây kiện tụng quốc tế dây chuyền phức tạp, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư…
Được biết, dự án khu dân cư 30.224 ha thuộc phường Bình Khánh, quận 2 mà Novaland nhắc đến có tên thương mại là The Water Bay, quy mô hơn 4.000 căn hộ và hạ tầng kỹ thuật do Công ty TNHH Phát triển Quốc tế Thế kỷ 21 (Century 21) là chủ đầu tư. Hiện dự án bị tạm ngưng để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra.
Từ năm 2015, Novaland đã nắm quyền kiểm soát Thế kỷ 21 thông qua việc sở hữu gián tiếp Công ty Bất động sản Khải Hưng.
Sau đó, đến tháng 4 và tháng 8/2016, Khải Hưng lần lượt mua thêm cổ phần của Thế kỷ 21, tăng tỷ lệ sở hữu lên đến 99%. Tổng cộng, Novaland đã chi hơn 5.200 tỷ đồng để sở hữu 99% cổ phần của Thế kỷ 21.
Sau đó, đến tháng 4 và tháng 8/2016, Khải Hưng lần lượt mua thêm cổ phần của Thế kỷ 21, tăng tỷ lệ sở hữu lên đến 99%. Tổng cộng, Novaland đã chi hơn 5.200 tỷ đồng để sở hữu 99% cổ phần của Thế kỷ 21.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ cho thấy, UBND TP.HCM chấp thuận chuyển mục đích sử dụng hơn 30 ha đất của Century 21 tại dự án Khu du lịch, văn hóa, giải trí thuộc phường Bình Khánh sang xây dựng khoảng 4.000 căn hộ tái định cư và hoán đổi hơn 30 ha đất sạch thuộc 90,2 ha khu tái định cư Nam Rạch Chiếc. Sau đó, TP lại chấp thuận cho chuyển khu đất tái định cư này sang đầu tư kinh doanh nhà ở.
Đồng thời, theo Thanh tra Chính phủ, TP.HCM đã không thực hiện đấu giá theo quy định, tính tiền sử dụng đất không đúng thời thời điểm giao đất đối với dự án khu dân cư này.
Trước đó, theo báo cáo của Công ty Thế kỷ 21, từ thời điểm bắt đầu thực hiện dự án hơn 4.000 căn hộ tái định cư tại khu dân cư 30.224 ha Bình Khánh đến nay, công ty này đã tự ứng vốn đầu tư vào dự án và vẫn chưa được thanh toán cũng như phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất của 09 lô đất theo chủ trương tại Thông báo số 790/TB-VP ngày 19/10/2015 của UBND TP Hồ Chí Minh để công ty thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất, tiến hành đầu tư xây dựng và kinh doanh nhằm thu hồi vốn đầu tư.
 |
| Dự án đình trệ của Novaland |
Khảo sát thực tế của PV cho thấy, sau nhiều năm xây dựng, Khu dân cư The Water Bay chỉ hiện hữu 3 block nhà ở đã hoàn thiện, gắn logo của Century 21. Các công trình khác chỉ hoàn thiện phần móng. Công trình hoàn thiện đến nay vẫn đang để trống, không có người ở, xung quanh hàng rào khóa kín cửa, cỏ mọc um tùm, thiết bị xây dựng tấp thành đống bao phủ khuôn viên khu nhà. Nhiều khu đất trống trở thành nơi tập kết các thiết bị, vật liệu xây dựng. Hiện tại, chỉ có duy nhất một khu vực có các công nhân và máy cuốc thi công tường bao gạch đã bị ngừng xây dựng nhiều năm nay.
Ngoài dự án này theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn các dự án của Novaland đang nằm trong diện thanh kiểm tra của nhiều cơ quan chức năng.
Mối lương duyên VietinBank - Novaland
Trên báo cáo tài chính hợp nhất Quý 4/2019, CTCP Tập đoàn đầu tư địa ốc No Va (Novaland - Mã CK: NVL) ghi nhận tổng dư nợ vay ngắn hạn và dài hạn tăng 22% so với đầu năm, đạt hơn 34.589 tỷ đồng, chiếm khoảng 38% tổng nguồn vốn.
Thuyết minh trên báo cáo tài chính cho thấy nguồn vốn vay của tập đoàn này đến từ các kênh vay ngân hàng, trái phiếu và vay từ bên thứ ba. Tính đến cuối năm 2019, danh sách chủ nợ được điểm tên lên tới con số 25.
 |
| Ông Nguyễn Văn Thắng từng giữ vai trò Chủ tịch Ngân hàng VietinBank suốt thời gian dài. Hiện tại ông đang là Chủ tịch tỉnh Quảng Ninh. |
Báo cáo tài chính thể hiện, Novaland có quan hệ tín dụng với cả chục ngân hàng lớn nhỏ trong nước. Trong đó, VPBank dẫn đầu với dư nợ 3.770 tỷ đồng, tiếp đến là nhóm MBBank và MBS với 3.010 tỷ đồng. Các ngân hàng như Sacombank hay VietinBank cũng có dư nợ tại Novaland lần lượt là 1.827 tỷ và 1.350 tỷ đồng.
Đáng chú ý, một số ngân hàng quy mô vừa cũng dành khoản tín dụng khá lớn cho Novaland như TPBank và PVCombank, với dư nợ được ghi nhận lần lượt là 1.700 tỷ và 1.800 tỷ đồng.
Năm 2019, doanh thu của Novaland sụt giảm 28,5% so với năm trước. Dấu hiệu hụt hơi thể hiện rõ trong Quý 4/2019 khi tập đoàn ghi nhận mức doanh thu chưa bằng 1/6 so với cùng kỳ, đạt mức 1.380 tỷ đồng. Lũy kế cả năm 2019, tập đoàn này ghi nhận chi phí lãi vay 1.153,17 tỷ đồng, tức mỗi ngày phải trả hơn 3 tỷ đồng tiền lãi vay.
Việc Novaland báo lãi sau thuế 3.382 tỷ đồng, chủ yếu đến từ ghi nhận các khoản “lãi từ giao dịch mua rẻ”, vốn mang đậm tính kỹ thuật hơn là hiệu quả kinh doanh thực tế.
Trên thực tế, mối quan hệ giữa Novaland và VietinBank được thể hiện trong việc nhà băng này gắn bó từ đầu với tập đoàn địa ốc này từ những dự án đầu tay. Ví như từ năm 2012, việc VietinBank và Novaland đã ký kết hợp đồng liên kết hỗ trợ tín dụng dành cho khách hàng mua nhà tại dự án Sunrise City và Tropic Garden.
Theo đó, khách hàng có nhu cầu vay vốn mua nhà tại 2 dự án trên sẽ được hỗ trợ lãi suất trong vòng tối đa 5 năm. Trong năm đầu tiên, mức lãi suất cố định 8%/năm và 4 năm tiếp theo, lãi suất sẽ cố định ở mức 10%/năm. Thời hạn cho vay tối đa lên đến 15 năm và hạn mức cho vay đáp ứng tối đa 70% giá trị căn hộ. Được biết, Sunrise City gồm 12 tòa tháp có chiều cao từ 31 - 35 tầng cung cấp với khoảng 2.200 căn hộ có diện tích từ 68m2 – 700m2. Hiện Chủ đầu tư đang bàn giao căn hộ khu South Towers.
Thương vụ vay đặc biệt nhất có lẽ là khoản vay của tập đoàn này với chi Nhánh của ngân hàng VietinBank tại nước ngoài. Cụ thể thông tin từ website của tập đoàn này cho thấy, Tập đoàn Novaland nhận giải ngân khoản vay 30 triệu USD từ Maybank và VietinBank Filiale Deutschland từ năm 2017.
Đây là khoản vay hợp vốn giữa 2 ngân hàng nước ngoài là Maybank của Malaysia và VietinBank Filiale Deutschland (Vietinbank - Chi nhánh tại Frankfurt, Đức) trong đó Maybank là bên cho vay chính và đồng cho vay là VietinBank Filiale Deutschland.
Giá trị khoản vay là 30 triệu USD tương đương gần 700 tỷ đồng, kỳ hạn 30 tháng, vừa được cấp cho Novaland ngay trong lần đầu tiên hợp tác. Được giải ngân vào tháng 4/2017, khoản vay này lập tức được đưa vào phục vụ cho các dự án đang xúc tiến của Tập đoàn Novaland nhằm đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án đã cam kết với khách hàng đồng thời tiếp tục củng cố lòng tin thương hiệu Novaland với cổ đông và nhà đầu tư.
Trong khi, ngân hàng Maybank là Tập đoàn ngân hàng, tài chính lớn nhất tại Malaysia, có lịch sử hoạt động gần 60 năm. Maybank đã sớm mở rộng kinh doanh ra nhiều quốc gia trên thế giới như: Philippines, Singapore, Indonesia, Thái Lan, Việt Nam, Anh, Hoa Kỳ...
Còn VietinBank Filiale Deutschland là Chi nhánh tại Đức của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - VietinBank. Đây cũng là ngân hàng Việt Nam đầu tiên và duy nhất hiện nay đang hoạt động tại Châu Âu, thành viên của Hiệp hội các ngân hàng tại Đức và đồng thời tham gia vào Quỹ bảo hiểm tiền gửi các ngân hàng thương mại.
Nợ xấu khủng của VietinBank
Báo cáo tài chính quý 4/2019 của VietinBank cho thấy nợ xấu đã trở thành “vấn nạn” của ngân hàng này, mặc dù cuối quí 4 quy mô nợ xấu giảm đáng kể từ 14.065 tỉ đồng vào cuối quý 3/2019 xuống còn 10.800 tỷ, nợ có khả năng mất vốn cũng giảm từ 8.800 tỷ xuồng còn 7.204 tỷ. Tuy nhiên, so với cuối năm 2017 nợ xấu tăng rất mạnh từ 9.011 tỉ đồng lên hơn 14.065 tỷ đồng vào quý 3/2019 và giảm xuống còn 10.800 tỉ đồng vào quý 4/2019. Điều này cho thấy trong vòng 2 năm qua, tính đến cuối quý 4/2019 Vietinbank đã phát sinh thêm tới gần 1.800 tỉ đồng nợ xấu và có tới gần 50% (7.024 tỉ đồng) nợ xấu có nguy cơ mất vốn.
 |
| Những áp lực nợ xấu đang đè lên đôi vai của Chủ tịch Lê Đức Thọ |
10.800 tỉ đồng nợ xấu là con số vẫn chưa phản ánh đúng thực tế chất lượng tín dụng của Vietinbank. Trong nhiều năm qua, quản trị hoạt động cho vay, quản trị rủi ro yếu kém, đã khiến nhà băng này khổ sở tìm cách xử lý nợ xấu trong bối cảnh thị trường cạnh tranh khốc liệt. Nợ xấu tăng cao, nợ có nguy cơ mất vốn chiếm gần một nửa là nguyên nhân làm cho lợi nhuận giảm mạnh.
Trước thực trạng kinh doanh, cho vay gây nợ xấu lớn dẫn tới quy mô nợ xấu tăng nhanh, Thống đốc NHNH Lê Minh Hưng đã nhắc nhở VietinBank cần phải nhanh chóng thoái các khoản đầu tư ngoài ngành chưa thực hiện được trong năm qua, tập trung hạn chế cho vay tín dụng vào những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Tỉ lệ nợ xấu có giảm nhưng nợ bán cho VAMC còn lớn, Vị đứng đầu NHNN giao nhiệm vụ, năm 2020 VietinBank phải giảm ít nhất 30% nợ xấu nội bảng, nợ xấu tại VAMC.
