Thời gian gần đây, Ban Quản lý Khu vực Phát triển Đô thị Bắc Ninh được UBND tỉnh giao tổ chức đấu thầu các gói thầu với quy mô lên tới hàng chục tỷ đồng. Các gói thầu do Ban Quản lý Khu vực Phát triển Đô thị (UBND tỉnh Bắc Ninh) làm chủ đầu tư. UBND tỉnh Bắc Ninh quyết định đầu tư.
Đáng chú ý, theo thông tin chúng tôi thu thập được, việc tổ chức đấu thầu tại không ít gói thầu có dấu hiệu hạn chế sự tham gia của nhà thầu.
Đơn cử như gói thầu: Xây dựng nhà làm việc kết hợp ký túc xá vận động viên; cung cấp thiết bị và lắp đặt thang máy, hệ thống điện nhẹ, điều hoà không khí, phòng cháy chữa cháy công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng Trung tâm đào tạo và thi đấu bóng chuyền tỉnh Bắc Ninh.
Căn cứ để triển khai tổ chức đấu thầu gói thầu trên được cụ thể hoá tại văn bản số 2556/UBND-XDCB ngày 23/7/2020 do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Hữu Thành phê duyệt.
Tại văn bản trên, gói thầu xây lắp (gói thầu chính) được quy định tổ chức đấu thầu rộng rãi trong nước. Giá gói thầu là 52.033.998.000 đồng. Thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu quý III/2020. Văn bản trên cũng yêu cầu Ban Quản lý Khu vực Phát triển Đô thị Bắc Ninh phải tổ chức lựa chọn nhà thầu theo đúng quy định pháp luật. Có biện pháp tổ chức thực hiện đảm bảo chất lượng, tiết kiệm…
Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì, HSMT gói thầu trên do Trưởng ban Quản lý Khu vực Phát triển Đô thị Bắc Ninh Nguyễn Nhân Cường ký phê duyệt ngày 3/8/2020 có dấu hiệu trái với pháp luật đấu thầu nói chung, với chỉ đạo tại văn bản 2556/UBND-XDCB của UBND tỉnh Bắc Ninh nói riêng.
Cụ thể, về yêu cầu kỹ thuật tại HSMT: Phụ kiện cabin vách tắm kính, phòng tắm kính yêu cầu xuất xứ Thái Lan hoặc tương đương; Vách kính cường lực dày 10mm khu vệ sinh phôi kính Việt Nhật hoặc tương đương. Phần mái: Màng chống thấm chuyên dụng Thổ Nhĩ Kỳ hoặc tương đương.
Ở phần vật tư cho hệ thống phòng cháy chữa cháy yêu cầu xuất xứ Hàn Quốc hoặc tương đương. Loại vật tư, vật liệu, thiết bị như bình chữa cháy C02 - MT5, đầu phun sprinkler yêu cầu Trung Quốc hoặc tương đương… Ngoài ra, phần vật tư cho hệ thống điện nhẹ, hệ thống camera, hệ thống âm thanh, hệ thống điều hòa không khí… cũng nêu xuất xứ hàng hoá.
Cũng tại HSMT gói thầu trên, các loại vật tư thiết bị đều nêu một loạt nhãn hiệu. Như phần dây cáp điện Trần Phú; Tủ điện, công tắc, ổ cắm điện Sino; Ống nhựa thoát nước u.PVC và phụ kiện các loại Tiền Phong, Thùng đun nước nóng loại 50 lít Electrolux…
Cũng tương tự như gói thầu trên, trước đó vào tháng 12/2019, gói thầu số 2: Toàn bộ phần thi công sửa chữa khu nhà ở sinh viên TP.Bắc Ninh, thuộc dự án sửa chữa khu nhà ở sinh viên TP Bắc Ninh. Gói thầu có giá trị trên 11 tỷ đồng.
Trong HSMT cũng được Trưởng ban Nguyễn Nhân Cường tiếp tục đưa ra hàng loạt quy định có dấu hiện hạn chế nhà thầu. Cụ thể, phần yêu cầu bắt buộc đối với một số vật liệu chủ yếu cũng nêu hàng loạt nhãn hiệu như: Tisco Thái Nguyên, Hòa Phát (sắt thép các loại); Hoàng Thạch, Phúc Sơn (xi măng PC 30); Viglacera, Prime (gạch Ceramic); Kova (sơn); Tiền Phong (ống nhựa măng sông).
Điều này trái với quy định pháp luật hiện hành và Chỉ thị số 47/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chấn chỉnh công tác đấu thầu các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước.
Theo Điều 89, Luật Đấu thầu 2013, các hành vi bị cấm trong đấu thầu: Không bảo đảm công bằng, minh bạch, bao gồm các hành vi như: Nêu yêu cầu cụ thể về nhãn hiệu, xuất xứ hàng hóa trong HSMT đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp hoặc gói thầu hỗn hợp khi áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế;...
Khoản 5, Mục I Chỉ thị số 47/2017/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ cũng quy định: HSMT/HS yêu cầu không được nêu đặc tính, tiêu chuẩn cá biệt của hàng hóa nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng. Không được đưa ra các yêu cầu quá cao dẫn đến làm tăng giá dự thầu hoặc làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu; Không được nêu xuất xứ, nhãn hiệu, cataloge của một số sản phẩm cụ thể để tham khảo, minh họa trong HSMT, HS yêu cầu khi có thể mô tả được chi tiết hàng hóa theo đặc tính kỹ thuật, thiết kế công nghệ, tiêu chuẩn công nghệ của hàng hóa đó.
Theo một chuyên gia đấu thầu, việc lập HSMT phải tuân thủ quy định và thuộc trách nhiệm của bên mời thầu, chủ đầu tư. Tình trạng HSMT trong đấu thầu rộng rãi có các yêu cầu cụ thể về xuất xứ, nhãn hiệu của hàng hóa là biểu hiện rõ nét của cạnh tranh không minh bạch trong đấu thầu.
Mới đây nhất, Chất lượng Việt Nam cũng đã có bài viết về gói thầu số 10: Toàn bộ phần xây dựng hạng mục dịch chuyển đường điện 110kV (phục vụ công tác GPMB) thuộc Dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật tuyến đường H, TP.Bắc Ninh (đoạn từ nút giao đường Kinh Dương Vương đến hồ điều hoà), giá gói thầu trên 35 tỷ đồng, hình thức lựa chọn nhà thầu: đấu thầu rộng rãi. Ban Quản lý Khu vực Phát triển Đô thị là chủ đầu tư đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho liên danh Công ty TNHH Xây lắp Điện Việt Nam trúng thầu. Chất lượng Việt Nam đã phản ánh trong bài “Gói thầu trên 35 tỷ đồng tại Bắc Ninh: Có ưu ái cho Công ty TNHH Xây lắp Điện Việt Nam?” trong đó, liên danh Công ty TNHH Xây lắp Điện Việt Nam mặc dù gian lận trong HSMT những vẫn được phê duyệt trúng thầu.
Trong HSMT Ban Quản lý Khu vực Phát triển Đô thị đã nêu hàng loạt quy định trong phần tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật. Như: Thép cốt bê tông Hoà Phát, Thái Nguyên; Cột thép đơn thân: Công ty TNHH chế tạo cột thép Đông Anh hoặc các nhà sản xuất có chứng chỉ ISO 9001 tương đương; Cáp ngầm 110kV có sợi quang OP/không có sợi quang: LS-VINA Cable&System; Dây dẫn siêu nhiệt ACCCC223: Thi Pha cable, Cadivi; Dây cáp quang, dây cáp quang kết hợp chống sét OPGW-57/24: Jiangsu Zhongtinan Technology Co, Ltd (ZTT) Trung Quốc hoặc các nhà sản xuất có chứng chỉ IsO 9001…
Chỉ thị số 10/CT-UBND ngày 30/9/2021 do UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành về tăng cường công tác quản lý nhà nước và nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư công trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nêu rõ: Tăng cường công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu; quản lý và theo dõi, giám sát, kiểm tra, thanh tra trong đấu thầu.
Yêu cầu chủ đầu tư, bên mời thầu quán triệt, chỉ đạo và tổ chức thực hiện đấu thầu theo đúng quy định của Luật Đấu thầu, các văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu. Thường xuyên nắm bắt thông tin phản ánh, kiến nghị về các hành vi tiêu cực, vi phạm trong đấu thầu để kịp thời xác minh, xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu và đăng tải công khai các hành vi vi phạm theo đúng quy định.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.
