Cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT) Bộ Công an vừa công bố kết luận điều tra vụ án Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến ngân hàng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), CTCP chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH Thương mại du lịch Trung Dũng.

VietinBank có 219 tỉ đồng gốc và lãi không thể thu hồi với một công ty liên quan vụ án ông Trần Bắc Hà

Ngoài những sai phạm chính được nhắc đến trong mối quan hệ cho vay giữa BIDV và hai công ty trên, quá trình điều tra còn cho biết thêm về mối quan hệ tín dụng giữa ngân hàng VietinBank và Công ty Trung Dũng, trong đó việc sai qui trình về phê duyệt khoản vay và giải ngân khiến ngân hàng này phát sinh dư nợ gốc hơn 114 tỉ và nợ lãi hơn 105 tỉ đồng đến nay không có khả năng thanh toán.

Việc điều tra cho thấy có những qui định đã không được chấp hành trong quá trình cho vay.

VietinBank có hơn 219 tỉ đồng cả gốc và lãi không thể thu hồi

Thông tin từ bản kết luận điều tra cho biết Công ty Trung Dũng có quan hệ tín dụng với VietinBank - chi nhánh Hà Nội từ tháng 1/2010 với hạn mức tín dụng ngắn hạn 190 tỉ đồng để bổ sung vốn lưu động phục vụ kinh doanh sắt thép. Cho vay không có tài sản đảm bảo, áp dụng biện pháp đảm bảo bổ sung là thế chấp quyền sử dụng 19.000m2 đất Hà Nam cấp cho Công ty Hà Nam và cầm cố lô thép.

Đến tháng 9/2011, Công ty Trung Dũng đề nghị VietinBank nâng giới hạn tín dụng để phục vụ nhập khẩu mặt hàng than mỡ, bổ sung vốn lưu động kinh doanh. VietinBank phê duyệt giới hạn tín dụng ngắn hạn cho Công ty Trung Dũng là 650 tỉ đồng.

Trên cơ sở giới hạn tín dụng được cấp, VietinBank chi nhánh Hà Nội giải ngân cho vay bằng các khoản vay từng lần. Trong thời gian từ năm 2010 đến 2012 đã thực hiện cho vay từng lần, bảo lãnh thanh toán để công ty mua thép thành phẩm của Công ty TISCO, mở L/C mua than mỡ.

Đề xuất cấp tín dụng và giải ngân khi chưa đủ điều kiện

Theo thông tin từ cơ quan điều tra, đối với hai khoản vay ngắn hạn (hiện dư nợ gốc là 48,85 tỉ đồng), việc đề xuất cấp giới hạn tín dụng không có tài sản bảo đảm là chưa đúng qui định do thiếu chỉ tiêu tài chính.

Trong quá trình quản lí sau vay, các cán bộ của VietinBank CN Hà Nội không quản lí được dòng tiền thu về dẫn đến không đủ thu nợ.

Đối với hai khoản L/C (dư nợ hiện tại là 65,59 tỉ) sai phạm được xác định ở cả cán bộ ngân hàng tại chi nhánh và Hội sở chính.

Cụ thể, tại thời điểm đề xuất cấp giới hạn tín dụng không có bảo đảm, BCTC của công ty Trung dũng có một số chỉ tiêu tài chính không đủ theo qui định (hệ số tài trợ <20%; hệ số ngắn hạn <1; hệ số ROE<5%; BCTC chưa có kiểm toán).

Thẩm quyền phê duyệt ở trường hợp này vượt thẩm quyền của chi nhánh. Trong trường hợp này, chi nhánh có quyền từ chối về việc đề xuất cấp tín dụng nhưng chi nhánh đã trình Hội sở chính và được phê duyệt cấp giới hạn theo thẩm quyền.

Là người được giao thẩm quyền quyết định cấp tín dụng, HĐTD Hội sở đã đồng ý cấp tín dụng khi khách hàng không đủ các điều kiện về khả năng tài chính của VietinBank, dẫn đến hiện nay VietinBank không thu được nợ của khách hàng.

Trong việc quản lí dòng tiền, khi phát hành L/C Hội sở chính đã yêu cầu chi nhánh "Đề nghị Công ty Trung Dũng thoả thuận với TISCO về điều khoản thanh toán trong hợp đồng mua bán than mỡ các nội dung như: thanh toán ngay sau mỗi đợt giao hàng, không áp dụng thanh toán bù trừ; trường hợp thanh toán trả chậm yêu cầu phải có bảo lãnh thanh toán của ngân hàng đối với phần trả chậm".

Chi nhánh đã không thực hiện được nội dung này, TISCO đã thực hiện bù trừ công nợ thay vì việc trả tiền hàng dẫn đến Trung Dũng không đủ tiền trả cho đối tác nước ngoài, VietinBank phải giải ngân bắt buộc thanh toán L/C.

Như vậy, nguyên nhân chính của việc VietinBank phải giải ngân bắt buộc là do chi nhánh không thực hiện điều kiện về quản lí dòng tiền để TISCO bù trừ tiền nợ. Nếu tách riêng khoản phát hành bảo lãnh L/C cho công ty nước ngoài thì chi nhánh đã không thực hiện đầy đủ điều kiện tín dụng mà Hội sở chính đã phê duyệt.

Cơ quan điều tra cũng cho biết, đây là nội dung điều tra mở rộng không nằm trong vụ án xảy ra tại BIDV và Công ty Trung Dũng. Do thời gian điều tra đã hết, hiện nay chưa thu thập đủ tài liệu chứng cứ để đánh giá và kết luận nên tiếp tục điều tra làm rõ, kết luận và xử lí sau.